بزرگنمايي:

آریا جوان - دانشمندان قصد دارند برای کاوش در منطقه‌ای که 100 هزار سال نور خورشید به آن نرسیده است، با یخ‌شکن پولاراسترن به جنوبگان سفر کنند.

دانشمندان یخ‌شکن پولاراسترن (Polarstern) امیدوارند که تغییر وضعیت اکوسیستم زیر آب اقیانوس را بدون درنگ مشاهده کنند. این دانشمندان قصد دارند به کاوش در منطقه‌ای در زیر اقیانوس بپردازند که طی 100 هزار سال گذشته نور خورشید به آن نرسیده است. بزرگ‌‌ترین کوه یخی جهان به‌نام لارسن سی در ژوئیه 2017 از جنوبگان جدا شد و منطقه‌ای بسیار بزرگ از اقیانوس که در تاریکی زیر این کوه یخی مخفی شده بود را نمایان کرد. این منطقه‌ی جدید می‌تواند حاوی سرنخ‌ها و نشانه‌هایی از تکامل و پویایی حیات‌وحش دریایی و واکنش آن به تغییرات اقلیمی باشد. مقاله‌های مرتبط
کشف عجیب از موجودات زنده در دریاچه گمشده قطب جنوب معکوس شدن روند عقب نشینی یخ‌ها در جنوبگان در حدود 10 هزار سال پیش از زیر یخ‌های قطب جنوب، صدایی عجیب به گوش می‌رسد
تیمی بین‌المللی شامل 45 دانشمند به رهبری بوریس دورشل می‌خواهند سفر خود با یخ‌شکن پژوهشی آلمانی پولاراسترن را از شیلی آغاز و برای اولین‌بار از این منطقه بازدید کنند. این کشتی در پونتاس آرنا شیلی لنگر انداخته و مشغول بارگیری برای 9 هفته کاوش است؛ اما رسیدن به این منطقه‌ی دورافتاده بسیار دشوار است و شرایط نامساعد جوی چالش بزرگی برای این پژوهش به‌شمار می‌رود. بوریس دورشل از مؤسسه‌ی تحقیقات قطبی و دریایی آلفرد وگنر می‌گوید: کاوش در یکی از آخرین نقاط سفید روی زمین هیجان‌انگیز و درعین‌حال دشوار است. شرایط آب‌و‌هوای محلی و وضعیت یخ‌ها ممکن است هر لحظه باعث اختلال در کار ما شود. کوه یخ 5800 کیلومتر مربعی که در سال 2017 از لارسن سی جدا شد، از آن زمان تاکنون حدود 200 کیلومتر به سمت شمال حرکت کرده است. دانشمندان قصد دارند ببینند که چه گونه‌هایی موفق به زندگی در زیر یخ شده‌اند و اکوسیستم این منطقه چگونه خود را با تغییرات ناگهانی وفق داده است. سال گذشته نخستین تلاش برای تحقق این هدف با شکست مواجه شد؛ زیرا توده‌ی یخی به ضخامت 5 متر، کشتی جیمز کلارک راس را مجبور کرد در فوریه 2018 کار خود را ناتمام رها کند و برگردد. کاترین لینز، ‌زیست‌شناس دریایی در پژوهش سرزمین جنوبی بریتانیا (British Antarctic Survey) از کمبریج انگلستان که رهبری این کاوش را برعهده داشت، می‌گوید: خیلی نزدیک شده بودیم و وقتی کاپیتان تصمیم به برگشت گرفت، واقعاً ضربه‌ی بدی به ما وارد شد. لینز نتوانست در این سفر دوم حضور داشته باشد؛ اما اعضای تیم او این گروه را همراهی می‌کنند. او در دفترش در کمبریج (13 هزار کیلومتر با پونتاس آرنا فاصله دارد) هر روز با نگرانی به مطالعه‌ی نقشه‌های دریا می‌پردازد و امیدوار است که مسیر کشتی باز باشد.
شرایط فعلی مطلوب به‌نظر می‌رسد، کوه یخی که مانع از کاوش سال قبل شده بود، اکنون از دریای ودل (بخشی از اقیانوس جنوبی است که بین شبه جزیره‌ی جنوبگان و سرزمین اصلی جنوبگان قرار دارد) خارج شده است. در ماه ژانویه یک تیم پژوهشی از آفریقای جنوبی به منطقه‌ای در 200 کیلومتری شمال جایی که کوه یخ جدا شده بود،‌ رفتند و نمونه‌هایی از بستر اقیانوس و دریا برداشتند؛ اما شرایط یخ دریا و سایر اولویت‌های پژوهش به آن‌ها اجازه‌ی پیشروی به‌سمت جنوب را نداد. اکنون یخ‌شکن پولاراسترن قصد دارد به‌طرف جنوب و منطقه‌ای که کوه یخ جدا شده است، برود. این یخ‌شکن تحت نظارت مؤسسه‌ی آلفرد وگنر است که یکی از کشتی‌های کاوشگر قطب متعلق به کشور آلمان و مجهزترین یخ‌شکن پژهشی در دنیا به‌شمار می‌رود. تصاویر ماهواره‌ای و دو هلیکوپتر، راهنمای این کشتی از میان توده‌های یخ (یخ‌های شناوری که دراثر انجماد قطعات کوچک یخ به‌وجود آمده‌اند) هستند که در ماه‌های تابستان در این مناطق به‌وفور به‌چشم می‌خورند و میزان یخ دریا در این بازه‌ی زمانی به کمترین حد سالیانه خود می‌رسد. درصورتی که شرایط جوی و یخ اجازه دهد، این تیم پژوهشی می‌توانند در عرض چند روز از شیلی به منطقه‌ی موردنظر برسند. سپس دانشمندان چندین هفته وقت دارند تا به‌طور گسترده به جمع‌آوری نمونه‌ی جانداران اقیانوس و مواد شیمیایی آن بپردازند و ناشناخته‌های بستر دریا را شناسایی کنند. بورشل می‌گوید: ما 24 ساعته مشغول جمع‌آوری اطلاعات خواهیم بود. ابزارهایی روی عرشه کشتی داریم که نمای کاملی از اقیانوس و بستر اقیانوس را در اختیار ما قرار می‌دهند. دانشمندان علاوه‌بر ابزارهای استاندارد نمونه‌گیری آب، از دستگاه کوچکی برای کاوش در زیر آب استفاده خواهند کرد که از راه دور کنترل می‌شود. سیستم مشاهده‌ی کف اقیانوس برای بررسی بصری و آکوستیکی زیستگاه‌ها و توپوگرافی کف دریا نیز از دیگر ابزارهای مورد استفاده‌ی این دانشمندان خواهد بود. تیم پژوهشی مذکور گمان می‌کند که اکوسیستم کف دریاها نظیر دریای ودل، در زیر تاریکی یخ‌ها ‌تکامل می‌یابد. اگر گونه‌های جدید کلونی خود را در این منطقه به‌وجود آورند، این اکوسیستم ممکن است طی چند سال به‌شکل قابل‌توجهی تغییر کند. تحلیل ایزوتوپی بافت گونه‌هایی نظیر شکم‌پایان و صدف دوکپه‌ای می‌تواند نشان دهد که آیا زنجیره‌ی غذایی از زمان جداشدن کوه یخ تغییر کرده است یا خیر؛ زیرا مواد شیمیایی بافت‌ این حیوانات نشان‌دهنده‌ی رژیم غذایی آن‌ها است. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده در این منطقه‌ی بکر به هیچ‌عنوان تحت‌تأثیر ماهیگیری تجاری یا فعالیت‌های انسانی قرار نگرفته است و می‌تواند منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تنوع‌زیستی به‌حساب آید. دانشمندان با استفاده از این داده‌ها می‌توانند پاسخ سؤالاتی نظیر اینکه نحوه‌ی افزایش گونه‌های دریایی چگونه است و گونه‌های جدید با چه سرعتی جای گونه‌های قبلی مناطق پوشیده از یخ را می‌گیرند و تشکیل کلونی می‌دهند، را بدهند. افزایش سریع دما در هوا و اقیانوس اطراف شبه جزیره‌ی جنوبگان (از نقاط حساس تغییرات اقلیمی جهانی)، اهمیت و اضطرار چنین پژوهشی را دوچندان می‌کند؛ زیرا هرگونه تغییری در ترکیب گونه‌ها و ساختار زنجیره‌ی غذایی که پس از ناپدیدشدن یخ اتفاق می‌افتد، می‌تواند از سرنوشت اکوسیسم‌های قطبی در روند گرمایش زمین به ما بگوید. لینز می‌گوید: در اینجا فرصتی استثنایی نصیب ما شده تا مشخص کنیم زندگی دریایی تاچه‌حد نسبت به تغییرات سریع محیطی، آسیب‌پذیر یا انعطاف‌پذیر است. این تجربه‌ی علمی هیجان‌انگیزی برای ما است و امیدوارم که بتوانیم از پس آن برآییم.