بزرگنمايي:

آریا جوان - صنعت فولاد یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین صنایع هر کشور به‌شمار می‌رود؛ به‌گونه‌ای که مصرف سرانه‌ی فولاد به‌عنوان شاخصی مهم در ارزیابی صنعتی‌بودن کشور در نظر گرفته می‌شود.

محصولات فولادی ازنظر کاربرد و شکل محصول تولیدی به سه دسته کلی تقسیم می‌شود: محصولات نیمه‌تمام که شمش اولیه‌ی سایر محصولات نیز به‌شمار می­‌روند؛ مانند بلوم و بیلت و اسلب محصولات تمام‌شده‌ی تخت؛ مانند ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانیزه و گریتینگ محصولات تمام‌شده‌ی طویل شامل پروفیل­‌ها و میلگرد و تیرآهن محصولات فولادی باتوجه‌به استراتژیک‌بودن این کالا در صنایع دیگر ازقبیل صنعت خودروسازی، هوافضا، ساخت‌وساز، لوازم‌خانگی و... باید روزانه قیمت‌گذاری شود. در کشور ما، علاوه‌بر مواداولیه و هزینه‌ی تولید، عوامل مهم دیگری بر قیمت خریدوفروش آهن‌آلات بسیار مؤثر هستند. ازجمله‌ی این عوامل می‌توان به نرخ ارز، تحولات سیاسی منطقه‌­ای و داخلی، روند تغییرات قیمت‌­های جهانی و میزان عرضه و تقاضا اشاره کرد. باتوجه‌به اهمیت و پرکاربردبودن این کالا در ایران، شرکت‌­های معتبری در‌زمینه‌ی ارائه‌ی خدمات فروش و مشاوره خرید تأسیس شده است. به‌دنبال گسترش تکنولوژی، شبکه‌های اطلاع‌رسانی متفاوتی در سالیان اخیر برای نرخ روز ارز و محصولات تأثیرگذار در اقتصاد جامعه راه‌اندازی شده است. برای مثال، به‌سادگی با جست‌وجوی کلیدواژه‌هایی همچون قیمت دلار یا آهن آلات می‌توانید سایت‌های متفاوتی مشاهده کنید که آخرین قیمت‌های بازار را اعلام می‌کنند. آهن آنلاین بیش از 10 سال است که برای ارتقا و بهبود اطلاع‌رسانی درکنار زمینه‌های دیگر تجاری خود، قدم‌های محکمی برداشته است. البته دولت‌ها و حکومت‌ها به‌منظور جلوگیری از بی‌نظمی و هرج‌و‌مرج در جامعه، به‌‌ویژه در برهه‌های زمانی‌ای که نوسانات اقتصادی رو‌به‌فزونی است، حساسیت‌های زیادی در این بخش دارند که اصولا هم بجا است. دراین‌میان وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اطلاع‌رسانی‌ای که هم‌سو با منافع جامعه قدم برمی‌دارند، هم‌زمان هم در اطلاع‌رسانی عمومی و هم در تأمین آرامش جامعه نقش بسزایی ایفا می‌کنند. با تمام این‌ها، باتوجه‌به سنّتی‌بودن نحوه‌ی تولید فولاد و محصولات فولادی در ایران، آهن و تکنولوژی واژه‌­ای غریب افتاده است؛ چراکه این صنعت با وجود پیشرفت سطح تولید در ایران و کسب رتبه‌ی دهم در میان غول‌های تولیدکننده‌ی جهان، هنوز از فناوری موجود در کشورهای غربی و روسی بهره می‌­برد. باوجوداین در سال‌های اخیر، بحث تکنولوژی‌ در صنعت فولاد ایران به‌شدت جدی گرفته شده است. برای مثال، تکنولوژی Pered که در سال 1396 ایران به آن دست یافت، یکی از تکنولوژی‌های مهم درزمینه‌ی تولید آهن اسفنجی است. در دو سال اخیر، ارتباط تنگاتنگی بین دلار و قیمت آهن‌آلات مشاهده شده است. واقعیت این است که باتوجه‌به تعدد تولیدکنندگان میلگرد و خودکفایی تولید در این حوزه، قیمت میلگرد کمتر تحت‌تأثیر نوسانات کوتاه‌مدت بازار ارز قرار گرفته می‌گیرد و تاحدودی کنترل بازار در حوزه‌ی میلگرد آجدار درمقایسه‌با سایر محصولات راحت‌تر است. ایران درزمینه‌‌ی تولید آهن‌آلات به خودکفایی رسیده و باتوجه‌به کیفیت درخورتوجه و قیمت ارزان محصولاتش، تحریم‌ها نمی‌تواند این محصولات را از بازار بین‌المللی حذف کند. به‌هرروی باتوجه‌به اهمیت فراوان صنایع فولاد در ایران، امید است با همت و تلاش مسئولان و دولت‌مردان، باردیگر صنعت و دانشگاه دست‌به‌دست هم دهند تا این مهم را به سرانجام برسانند و شاهد به‌روزبودن هرچه‌بیشتر فناوری در کارخانجات تولید فولاد ایران باشیم. یادآوری این نکته لازم است که به‌کاربردن تکنولوژی نوین، کاری دشوار و زمان‌بر، اما امکان‌پذیر است. این امکان می‌تواند با پیوندخوردن شرکت­‌های دانش بنیان با صنعت تولید آهن‌آلات انجام شود. در شرایط تحریم­‌های کنونی آمریکا علیه ایران، این نیاز بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. از دو منظر می‌توان تکنولوژی نوین در صنعت آهن و فولاد را بررسی کرد: تکنولوژی تولید تجهیزات، به‌ویژه کوره‌های قوس و خطوط نورد تکنولوژی تولید دامنه‌ی وسیعی از آلیاژهای فولادی دنیا اهمیت این دو در شرایط تحریمی ایران، در درازمدت موجب وابسته‌نبودن به کشورهای دیگر می‌شود. همچنین، رسیدن به تکنولوژی تولید آلیاژهای جدید فولاد که در‌حال‌حاضر کشورهای اروپایی در‌این‌زمینه پیشرو هستند، می‌تواند راه‌­های جدید صادرات به کشورهای خاورمیانه را بازکند. بدین‌ترتیب، ایران در موقعیت استراتژیک خاورمیانه می‌تواند در رقابت با کشورهای اروپایی صادرکننده‌ی فولادهای آلیاژی برنده‌ی بازار باشد. شایان ذکر است فولادهای آلیاژی ایران در عرصه‌ی قیمت ورق و میلگرد می‌تواند با کشورهای اروپایی قابل‌رقابت باشد.
پیشرفت درزمینه‌ی آهن و تکنولوژی‌های مربوط‌به آن، به‌خودی‌خود موجب فعال‌شدن سایر صنایع در ایران خواهد شد. برای مثال، صنعت خودروسازی را در نظر بگیرید. اگر مهندسان طراحی در این صنعت بتوانند کانسپتی با تکیه بر علوم نوین و با هدف کاهش هزینه‌های سوختی طراحی کنند، یکی از نیازهای ابتدایی عملی‌شدن این طراحی‌ها وجود بدنه‌ی آلیاژی مناسب دربرآوردن خواص موردنیاز این خودرو است که بتواند ضمن تحمل خواص مکانیکی عالی در سرعت‌های سریع، قابلیت شکل‌دهی به سبک‌های مدرن را داشته باشد. مثال دیگری از تکنولوژی صنعت فولاد، به‌روزشدن تجهیزات ساخت و تولید است که با انتقال فناوری به واحدهای تولیدی کشور، تمام خط‌تولید از مرحله‌ی تولید شمش تا تولید پروفیل‌های پیچیده بتواند در یک کارخانه تولید شود تا هم هزینه‌ی نهایی کاهش یابد و هم در تولید تمام محصولات فولادی به خودکفایی برسیم. پروفیل و قوطی یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی است که در لوازم‌ خانگی و ساختمانی و خودروسازی به‌شکل‌های مختلفی استفاده می‌شود. قیمت پروفیل نیز بسته به نوع کاربرد آن می‌تواند متفاوت باشد؛ به‌همین‌دلیل، تنوع این محصول در بازار بسیار زیاد است. پروفیل مربعی به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تولید می‌شود. در روش مستقیم، ابتدا نواری از ورق در ابعاد موردنیاز تهیه می‌شود. این نوار از بین دو قالب در بالا و پایین عبور داده می‌شود تا زوایا به‌تدریج شکل بگیرد و ابعاد موردنیاز قوطی به‌دست آید. سپس، دو سر ورق به یکدیگر جوش می‌خورد. در روش غیرمستقیم، ابتدا ورق به‌صورت لوله جوش می‌خورد و سپس این لوله دراثر فشارهای بالایی و پایینی و جانبی به اشکال مختلف تبدیل می‌شود. به‌طورکلی، پروفیل تولیدشده به روش مستقیم کیفیت بیشتری دارد و زوایای پروفیل در آن تیزتر است.