بزرگنمايي:

آریا جوان -
کودکم هر چیزی را که ببیند، می خواهد!
٩٠٩
١
اطلاعات / «به آن دست نزن!» آیا این دستور شما را وسوسه نمی‌کند؟ آیا سعی نمی‌کنید هر طور شده چیزی که از آن منع شده‌اید را امتحان کنید؟ آیا موقع هم ‌زدن شکر و تخم مرغ واقعا دلتان نمی‌خواهد به آن ناخنک بزنید؟ واقعا چه چیزی طبیعی‌تر از این که گاهی نمی‌شود جلوی وسوسه‌ها را گرفت؟ اما ما در اینجا درباره یک آدم بالغ حرف نمی‌زنیم. به احتمال زیاد شما به عنوان یک انسان بالغ می‌توانید جلوی خیلی از وسوسه‌ها را بگیرید و یا به عبارت دیگر کنترل نفس بیشتری دارید. ولی آیا یک بچه چهار ساله هم مثل شماست؟ فقط 30 درصد از بچه‌های چهار ساله می‌توانند عواطف، ترس‌ها و انگیزه‌های خود را در برابر چیزهای وسوسه‌آمیز کنترل کنند. اصلا چرا این مهم است؟ چرا باید در برابر ناخنک زدن به مایه کیک شکلاتی مقاومت کرد؟
تسلط بر خود را که با عنوان خویشتنداری نیز از آن یاد می‌شود توانایی نظم بخشیدن به افکار و رفتارها در مواجهه با وسوسه‌ها و انگیزه‌هاست. آموزش خویشتنداری در کودکی برای آینده افراد مهم است چرا که آنها یاد می‌گیرند از مشکلات احتمالی ممانت کنند.
چرا خویشتنداری سخت است؟
در دنیای ارضای لذت‌های امروزی هر چیزی که بخواهید با اشاره یک انگشت فراهم می‌شود. از برنامه تلویزیونی خوشتان نمی‌آید؟ با یک حرکت ساده می‌توانید شبکه تلویزیونی را عوض کنید. دلتان نمی‌خواهد صدایی در خانه بشنوید؟ هر چیز پر صدایی را قطع می‌کنید. نمی‌خواهید در صف سینما منتظر بمانید؟ بلیط سینما را آنلاین می‌خرید. خیلی گرسنه هستید؟ غذا را در یک دقیقه با مایکروویو گرم می‌کنید. در خیابان گرسنه هستید؟ فورا به یکی از رستوران‌های فست فود وارد می شوید. همه چیز سریع و راحت است اما این بهایی هم دارد.
کودکان وارد دنیایی شده‌اند که انتظار و صبوری در آن بسیار دشوار است چرا که زمان از دست می‌رود. اما خویشتن‌داری هنوز هم ضرورت است چون در عین فراهم بودن رفاه و سرعت دسترسی باز هم موارد و شرایطی هست که باید در آن خویشتندار بود. با اینکه همه چیز فراهم است اما نه همیشه!
چرا آموزش خویشتنداری مهم است؟
کودکان باید از دوران خردسالی خویشتنداری را یاد بگیرند. بخش پیش پیشانی مغز که مسئول خویشتنداری است در کودکی به آهستگی رشد می‌کند و به مرور زمان و در طی رشد این مهارت در ک.پکان شکل کاملی به خود می‌گیرد.
برای یک کودک خردسال بسیار دشوار است که صبر کند تا شیرینی‌ها داخل فر بپزند. این مساله می‌تواند کودک را دچار پریشانی کند؛ چیزی که در نهایت باعث می‌شود او از مسیر درست مهارت خویشتنداری منحرف شود. اما اگر او قادر به تحمل این دوره باشد در 5 سالگی می‌تواند از این مرحله گذر کند و مثلا صبر بیشتری برای پخته شدن شیرینی‌ها داشته باشد. به همین ترتیب او در ده سالگی قادر خواهد بود به نتایج و عواقب کم تحملی خود فکر کند و مثلا بداند که اگر به اندازه کافی صبر نکند شیرینی‌های نپخته‌ای خواهد داشت.
الگوی خوبی باشید
شما بهترین الگو برای آموزش خویشتنداری هستید. او از شما می‌اموزد که چگونه در شرایط مختلف عمل کند و واکنش نشان بدهد. آیا شما در ترافیک زود عصبانی می‌شوید و به راننده‌های دیگر فحش می‌دهید؟ انتظار نداشته باشید کودک کوچک شما بتواند خویشتن‌دار باشد. آیا شما وقتی گرسنه هستید عصبانی می‌شوید؟ آیا شما می‌توانید به راحتی در صف اتوبوس انتظار بکشید؟ رفتار شما بسیار آموزنده است. مراقب باشید که چه چیزی را به فرزندتان می‌آموزید.
اعتمادسازی کنید
برای آموزش خویشتنداری باید فضایی فراهم کنید که کودک مطمئن باشد شما همواره در کنارش هستید. محیطی گر، دوستانه و امن برای فرزندتان فراهم کنید جایی که کودک بتواند بیاموزد و صبور باشد. اگر شما هر شب در ساعت‌های متفاوتی شام می‌خورید هیچ بعید نیست که فرزندتان نیم ساعت قبل از شام به دنبال شیرینی بگردد. اما اگر او بداند هر شب ساعت 7 شب شام خواهد خورد بعید است که در ساعت شش و نیم از شما درخواست شیرینی کند زیرا او به شما اعتماد دارد.
با بازی یاد بدهید
خیلی از آموزش‌ها از طریق بازی راحت‌تر و موثرتر هستند. بازی‌هایی که در آن رقابت‌های سالم وجود دارد یا نوبتی هستند و نیاز به صبر و حوصله دارند به کودک خویشتنداری را می‌آموزند. بازی رقص و صندلی نمونه ساده‌ای برای کنترل هیجان و آموزش خویشتنداری است.
فعالیت‌هایی که نیاز به زمان دارند
صبر کردن برای خویشتنداری لازم است. با فرزندتان آشپزی کنید. برای این کار لازم است تایمری داشته باشید. و زمان را مشخص کنید. کیک، شیرینی، لازانیا، گریل مرغ، سرخ شدن ماهی نیاز به زمان متفاوتی دارند. این فعالیت به کودک می‌آموزد باید برای هر چیزی مقدار معینی صبر و حوصله داشته باشد.
درباره عواقب هر عملی حرف بزنید
اینکه کودک بداند هر عملی ، نتایج و عواقب خاصی دارد به مرور زمان خویشتنداری را یاد خواهد گرفت. به جای تشر زدن زمانی که او کار بدی انجام داده است برای او عواقب مفید دیگری در نظر بگیرید مثلا او را برای مدت زمان محدودی از بازی کامپیوتری، خوردن بستنی در ساعت خاصی محروم کنید. غر و تشر زدن هیچ اثری ندارد جز اینکه نشان می‌دهد شما چقدر
کم تحمل هستید. اما تحمل عواقب یک رفتار به کودک می‌آموزد دفعه بعد به کاری که می‌کند حداقل دوبار فکر کند.
تن‌آرامی کنید
تن‌آرامی فعالیت آرام بخشی است که نیاز به صرف زمان و تحمل بالا دارد. این کار در تقویت مهارت خویشتنداری بسیار موثر است. با تن‌آرامی کودک می‌تواند تنش‌ها، نگرانی‌ها، هیجان و احساسات خود را کنترل و در اختیار خود بگیرد. راه ساده‌ای که برای آموزش خویشتن داری نیز مفید است. برای بسیاری از کودکان تن‌آرامی یک فعالیت جالب است و از آن لذت می‌برند.
کافی است هر روز وقتی را برای کمی تن‌آرامی صرف کنید. در روزهای اول حتی یک دقیقه زمان نیز خوب است. ابتدا از تمرین‌های کنترل تنفس استفاده کنید. هنگام انجام تمرین‌ها یک موزیک ملایم پخش کنید و یک تایمر در کنار خود داشته باشید. شمعی روشن کنید و فضا را معطر کنید. این کار هم برای فرزندتان دلپذیر است و هم برای خودتان. چون شما خودتان هم به خوبی می‌دانید که سبک زندگی امروزی چقدر باعث ایجاد تنش، اضطراب و کم تحملی خود شما هم شده است. این روشی است که برای بالابردن تحمل هردوی شما مفید است.
از همین امروز سعی کنید به جای غر زدن به فرزندتان که چرا کم تحمل است این روش‌ها را به کار ببرید تا خویشتن داری را یاد بگیرد. این آموزش زندگی را هم برای شما و هم برای فرزندتان آسان‌تر می‌کند. تاثیر آن را خیلی زود خواهید دید وقتی که او بخاطر یک تکه شکلات بیشتر با شما بحث و جدل نکرد متوجه خواهید شد چه خدمت بزرگی به او کرده‌اید.