بزرگنمايي:

آریا جوان -
یزدانی‌خرم: به زور مرا به کشتی بردند
٣٠٦
١
فرهیختگان / از سال 1368 تا مرداد سال 1385 رئیس فدراسیون والیبال ایران و از سال 1385 تا سال 1390 نیز رئیس فدراسیون کشتی ایران بود. طی همه این سال‌ها علاوه‌بر خدمات زیادی که به ورزش کشور ارائه کرد، موفقیت‌های زیادی را هم در این عرصه برای ایران به ارمغان آورد.
صحبت از یزدانی‌خرم است؛ بعد از مدت‌ها با او ملاقات کردیم و بهانه گفت‌وگو با او حضور پرقدرت تیم ملی والیبال در لیگ ملت‌ها و صعود به مرحله پایانی این رقابت‌ها بود اما صحبت به موضوعات دیگر در حوزه ورزش هم کشید. جایی که او اشاره می‌کند کولاکوویچ سرمربی نیست و تیمش از درون زمین هدایت می‌شود تا عدم علاقه رئیس‌جمهور به ورزش و نمره منفی به کارنامه وی در این حیطه؛ گفت‌وگوی «فرهیختگان» با محمدرضا یزدانی‌خرم را در ادامه می‌خوانید.
کارشناسان اعتقاد دارند موفقیت‌های امروز والیبال مدیون دوران شماست. چقدر این موضوع را قبول دارید؟
ما این رشته را به چشم یک پروژه دیدیم؛ یعنی کاری که می‌گفتند نمی‌شود ولی ما خواستیم ثابت کنیم که ما می‌توانیم. برای این موفقیت ابتدا خداوند و سپس پیشکسوتان و مربیان تیم‌های ملی به ما کمک کردند. در آن زمان زیرساخت‌های خوبی مثل هتل و سایر امکانات را در سطح بهترین کمپ‌های اروپایی درست کردیم و مهم‌تر از همه کف سالن‌هایمان را در سطح بین‌المللی ارتقا دادیم.
از همه مهم‌تر بحث بازیکن و استعداد بود که باید بهترین‌ها را می‌آوردیم. یادم می‌آید میانگین قدی تیم ملی را از 185 به 192 رساندیم. در آسیا در آن زمان همیشه سوم یا چهارم می‌شدیم و مربیان تیم ملی می‌گفتند ژاپن، کره و چین را کنار بگذارید، ما با بقیه می‌جنگیم. ایوانیکوف روس توسط افشارزاده به ایران آمد و هاشمی‌طبا از من خواست تا او را آنالیز کنم و ببینیم چطور تبدیل به بهترین بازیکن روسیه شده است.
با او صحبت کردیم و از برآیند صحبت‌هایش فهمیدیم که باید ورزش را علمی کنیم؛ یعنی دانشگاه به کمک بیاید. بنابراین در این فاز ورود کرده و در بخش بدنسازی، آنالیز، تغذیه و سایر مسائل به صورت علمی برخورد کرده و حدود 10 نفر را در کنار تیم ملی اضافه کردیم. حتی مربی روحانی آوردیم تا روی مسائل روحی، روانی بچه‌ها کار کند.
یعنی پیش‌بینی این روزها را کرده بودید؟
دقیقا. در تمامی استان‌ها کلاس‌های آموزشی و استعدادیابی گذاشتیم و این امر را آغاز کردیم. استعدادیابی به قد و هیکل نیست و با فرمول این موضوع را انجام دادیم. بنابراین این تیم از همان زمان کار خود را آغاز کرد. در 17 سال مدیریتم در والیبال روس‌ها به ما خیلی کمک کردند.
همیشه تیم‌های ملی‌ روسیه به ایران می‌آمدند . بازی‌های پیاپی با ابرقدرتی مانند روسیه باعث شد تا ترس‌مان از قدرت‌های آسیا بریزد. به این ترتیب خیلی سریع از آسیا در رده‌های سنی رد شدیم و بعد از آن هم تیم ملی بزرگسالان همین مسیر را طی کرد. در این 17 سال زیربنای خوبی ساخته شد. البته ما بیشتر از این مقام را پیش‌بینی می‌کردیم، یعنی ما باید الان روی سکو باشیم چون توانایی‌اش را داریم.
و بعد به کشتی رفتید.
بعد از این همه موفقیت مرا به زور به کشتی بردند. هرچقدر خواهش کردیم گفتند کشتی 16 مدال دارد ولی والیبال فقط یک مدال دارد. در هر صورت فشار زیادی آوردند و بر خلاف میلم به کشتی رفتم. برای ادامه راه مدیریت والیبال هیچ‌کس نبود و به اجبار داورزنی که بازرس فدراسیون بود را معرفی کردیم و ایشان هم همان راه را دامه داد.
امروز 80 درصد تیم ملی همان تیمی است که زیربنایش را ما نهادیم و بقیه هم جوانانی هستند که بعد از ما با کار اصولی به تیم ملی رسیدند و هنوز هم این مسیر ادامه دارد. منتها باید کار اصولی و زیربنایی اداره شود تا پشت سر این تیم، دو سه تیم ملی دیگر داشته باشیم. ما الان فقط یک پاسور داریم و پاسور دومی نداریم و اگر معروف خسته شود، تیم به فنا می‌رود. الان هم که چند ماه است فدراسیون رئیس ندارد و انتخاباتی انجام نشده امیدوارم خیلی سریع در این خصوص تعیین‌تکلیف شود تا این مسیر همچنان ادامه پیدا کند.
بسیاری از مدیران ورزش کشور از جمله رئیس قبلی فدراسیون والیبال یعنی ضیایی به خاطر بازنشستگی خانه‌نشین شدند. شما با بازنشستگی در ورزش موافقید؟
خیر اصلا؛ برای علما و مدیران ورزشی بازنشستگی معنایی ندارد. بازنشستگی در ورزش خیانت است چون مدیران این بخش به جایی می‌رسند که تازه وقت استفاده از تجربیات‌شان است اما ما آنها را کنار می‌گذاریم.
به یک مورد خوب اشاره کردید که با بازی با روس‌ها ترس‌مان ریخت. به‌عنوان کارشناس ورزش، چرا فوتبال‌مان از آسیا عبور نمی‌کند؟
به خاطر عدم ثبات مدیریت.
اما 8 سال کفاشیان در فوتبال بود.
کفاشیان استارت زد و کار را راه انداخت. اگر یادتان باشد می‌خواستند فدراسیون را تعلیق کنند اما کفاشیان فداکاری کرد و به فوتبال آمد. آن زمان کسی نبود بیاید، کفاشیان آمد و بعد هم ماند. الان هم فوتبال کسی را ندارد. اگر تاج کنار برود باز هم کسی را نداریم. یک مدیر توانمند قوی می‌خواهیم که اجتماعی باشد، هم پول بیاورد، هم امکانات و هم در دنیا خودش را نشان بدهد.
کشتی هم تا امروز رئیس نداشت و این رشته هم ماه‌ها ثبات مدیریتی نداشت و مدام با جابه‌جایی مواجه می‌شد.
کشتی هم همین‌طور است. این شعار که ورزشکار باید مدیر شود، در دنیا هم بسیار کم محقق می‌شود. شما ببینید برخی روسای فدراسیون‌های جهانی اصلا دست‌شان به توپ هم نخورده است ولی به معنای واقعی مدیر هستند. معتقدم که باید مثل همه بخش‌ها، مدیریت ورزشی را هم علمی کرد تا موفق بشویم.
در زمان شما در کشتی چه گذشت؟
کشتی را هم علمی کردیم. تغذیه، بدنسازی و سایر مباحثی که در والیبال رعایت کرده بودیم را به کشتی آوردیم.
برخی قهرمانان کشتی برای انتخابات تایید صلاحیت نشدند؟!
در واقع عدم صلاحیت برای مدیریت این افراد بود، نه مسائل دیگر. می‌گویند این افراد نمی‌توانند مدیریت کنند همان‌طور که رسول خادم نتوانست. ما پنج طلای کشتی آزاد را از دست دادیم چون رسول مربیان ما را کنار گذاشت تا خودش کنار تشک برای کوچ کردن بنشیند. در فرنگی نتوانست این کار را بکند و 3 مدال المپیک گرفتیم. در آزاد هم پیش‌بینی کرده بودیم مدال‌های بیشتری بگیریم که ایشان اجازه نداد.
وقتی خود سلطانی‌فر ورزشی نبوده و اولویت مسئولان کشور ورزش نیست، چطور توقع دارید ورزش بتواند موفق باشد. به شخصه به مدیریت سلطانی‌فر چه نمره‌ای می‌دهید؟
کلا به دولت برای ورزش نمره منفی می‌دهم. آنها علاقه‌ای به ورزش ندارند؛ از رئیس‌جمهور گرفته تا به پایین!
وعده خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس چه زمانی عملیاتی می‌شود؟
ما پیشنهاد خود را به مجلس دادیم اما اینها عمل نمی‌کنند. این دو تیم ثروت ملی ما هستند و به همه کس نمی‌شود فروخت. ثروت ملی را نمی‌شود فروخت بلکه باید آن را واگذار کرد آن هم به کسی که اهلش باشد.
به ارزیابی مربیان خارجی تیم ملی والیبال در این مدت برسیم.
ولاسکو آدم زرنگی بود و برای خود و آبرویش کار کرد. چیزی نساخت که بماند. البته امثال ولاسکو اصلا سازنده نیستند و معمولا این‌طور افراد گرداننده محسوب می‌شوند. مهم این است که مربی سازنده باشد و ما باید چنین مربیانی داشته باشیم. الان خود کولاکوویچ هم مربی نیست و من می‌بینم که تیم ملی از داخل زمین هدایت و ارنج می‌شود. این بنده خدا بیشتر از این نمی‌تواند کاری انجام بدهد. یک‌سری مسائل هست که الان نمی‌توان گفت چون در روحیه بچه‌ها اثر می‌گذارد. البته تیم ملی تا الان خوب کار کرده اما می‌تواند بهتر هم باشد. به نظرم ما می‌توانستیم روی سکو برویم اما عوامل مختلفی این اجازه را نداد.
شما چرا در زمان حضورتان در فدراسیون والیبال مربی خارجی نیاوردید؟
ما در زمان جنگ بودیم و مربی خارجی به ایران نمی‌آمد. هرکسی را آوردیم از ما خواهش کرد که سرمربی نشود. برخی می‌گفتند که همسرمان گفته به ایران نروید، آنجا بمباران می‌شود، چون شایعه شده بود که تهران را می‌خواهند بمباران کنند. هرچه مربی خارجی آوردیم، گریه کرد و رفت! کار در زمان جنگ با شرایط عادی فرق دارد.
حتی مدیریت در زمان جنگ هم تفاوت داشت.
درست است. آن زمان مربی نوکر ما بود نه اینکه ما نوکر مربی باشیم. مربی خارجی یک ساعت پشت در می‌نشست تا او را به اتاق راه بدهم.
و صحبت پایانی...؟
ورزشکار، مربی، استعداد، جوان و... داریم اما مدیر ورزشی نداریم. مدیریت خیلی مهم است. بر خلاف برخی که فکر می‌کنند اگر عروسک را هم بگذارید او می‌تواند مدیریت کند، خیر این‌طور نیست. در والیبال با مدیریت کار را به اینجا رساندیم. هیچ رشته گروهی نتوانسته مثل والیبال قدرت‌نمایی کند.