بزرگنمايي:

نوجواني، که با بلوغ جنسي شروع مي‌شود، دوره‌اي است که طي آن نوجوان از مرز بين کودکي و بزرگسالي عبور مي‌کند.

با توجه به اينکه بخش عظيمي از جمعيت جهان را نوجوانان تشکيل مي‌دهند، پرداختن به مسائل مختلف مربوط به نوجوانان اهميت خاصي دارد و بررسي‌هاي جهاني حاکي از توجه خاص کشورها به مقوله بلوغ و نوجواني است.

در اين ميان سلامت دختران به دلايل مختلف فرهنگي و اجتماعي در مقايسه با پسران، اهميت بيشتري دارد، زيرا بلوغ مرحله‌اي است که نه تنها در مراحل بعدي زندگي دختران، بلکه بر زندگي فرزندان آنها نيز موثر است. اين درحاليست که متأسفانه عدم آگاهي و ضعف نگرش و نيز رفتار نادرست نوجوانان در مورد سلامت جسمي، روحي و رواني بلوغ، مشکلاتي چون ازدواج‌هاي ناموفق، نازايي، حاملگي‌هاي زودرس و پرخطر و بيماري‌هاي رواني از جمله اضطراب و افسردگي را به دنبال دارد.

يکي از تغييرات بارز دوره بلوغ در دختران، عادت ماهانه است. اين اتفاق از دو جنبه کودکان را دچار اضطراب مي‌کند. دليل آن را نيز مي‌توان در دو نکته عنوان کرد؛ نخست ناشناخته بودن فرايند اين تغيير و احساس ابتلا به بيماري يا مشکلي خاص در نوجوان و دوم ناتواني در کنترل شرايط در دوره عادت ماهانه است.

در مطالعه‌اي که در سال 1998 بر روي دختران نوجوان انجام شد، مشخص شد دختراني که قبل از وقوع قاعدگي از آن مطلع و آماده آن بوده‌اند، آن را پديده‌اي فيزيولوژيک دانسته‌اند، اما کساني که آگاهي و آمادگي لازم را نداشته‌اند آن را حادثه‌اي وحشت‌آور و ترسناک تلقي کرده‌اند.

براي آنکه فرزند شما با فرآيند اين مسئله آشنا شده و هراسش از اين اتفاق از بين برود و از طرفي بتواند در اين دوره زندگي و فعاليت عادي داشته باشد، بايد همه مسائل مربوط به اين اتفاق ماهانه و دائمي را براي او توضيح بدهيد.
 
بلوغ دختران را به آنها تبريک بگوييد
رفتارهاي والدين در لحظه حساس بلوغ براي دختران خاطره‌اي ماندگار خواهد شد. پس چه بهتر است که والدين خاطرات خوشي را براي فرزندانشان رقم بزنند.

بهترين برخورد يک مادر در برخورد با دخترش که دچار اولين قاعدگي شده، اين است که به او تبريک بگويد، به اين جهت که او هم وارد جامعه بانوان شده و بالاخره مرز کودکي را رد کرده و مي‌تواند به واسطه همين بالغ شدن روزي طعم مادري را بچشد.

فرزند خود را از چگونگي بلوغ آگاه کنيد
مادران قبل از وقوع بلوغ و شروع اولين قاعدگي از چند وقت قبل، با بيان حالت‌ها‌ و چگونگي اين دوران، دخترانشان را از نظر ذهني آماده کنند تا فرزندانشان به محض رويت قاعدگي گيج و دستپاچه نشوند.

زمان بيان شرايط بلوغ براي هر دختري متفاوت است و تشخيص زمان مناسب بر عهده مادران است. بهتر است اين مباحث را در زماني که دختران در ايام امتحانات و استرس‌ها‌ي درسي نيستند بيان کرد و خوب است با توجه به رشد جسمي دختر اين مباحث پيگيري شود؛ به عنوان مثال وقتي که مادر متوجه جوانه زدن نوک پستان‌ها‌ در دخترش شد، بهترين زمان بيان اين شرايط و آمادگي دادن براي دوران بلوغ است. هر چند که اولين قاعدگي به اندازه خود براي دختران استرس‌آور است، ولي مادران مي‌توانند با توضيحات و آموزش‌ها‌ي لازم قبل از بلوغ، ميزان اين تنش و استرس را تا حد زيادي پايين آورند.
 
از شنيده‌هاي او آغاز کنيد
در دوران بلوغ، اغلب بچه‌ها درباره موضوع «عادت ماهانه» جسته و گريخته نکته‌هايي را مي‌شنوند و درباره آن صحبت مي‌کنند؛ بنابراين فرزند شما هم ممکن است درباره اين مسئله نکته‌هايي را در مدرسه شنيده باشد. اگر درباره اين مسئله يا مسئله بارداري از شما سوال کرد، او را دعوا نکنيد. صحبت کردن درباره اين مسئله در مدرسه کاملا عادي است. به جاي بازخواست او، از فرزندتان بپرسيد چه حرف‌هايي درباره اين موضوع شنيده است؟

صبر کنيد تا کاملا مسئله را براي شما توضيح دهد، سپس در تصحيح شنيده‌هاي او صحبت کردن درباره عادت ماهانه را شروع کنيد اما اگر چيزي نشنيده بود که بعيد است چيزي نشنيده باشد، حتما با ديدن نخستين نشانه‌هاي بلوغ، بتدريج و کم کم خودتان صحبت کردن درباره اين مسئله را آغاز کنيد.
 
از تولد شروع کنيد
توضيح اين مسئله را از اينجا شروع کنيد که عادت ماهانه در ادامه روند بزرگ شدن و بالغ شدن اوست؛ بنابراين زماني بزرگ شدن او کامل مي‌شود که عادت ماهانه اتفاق بيفتد. اين مسئله براي اين است که او بتواند مادر شود. سپس توضيح دهيد که در هر بار عادت ماهانه، جسم کوچکي که قرار است در آينده دور به فرزندي تبديل شود، در حال حاضر چون هنوز خود او (فرزندتان) کوچک است، از بدن او خارج شده و از محل خارج شدن اين جسم کوچک، مانند جاي زخم، خونريزي ايجاد مي‌شود. در سال‌هاي بعد، زماني که او بزرگتر شد، يک يا چند عدد از اين اجسام کوچک تبديل به کودک شده و او مادر خواهد شد.

 اتفاقات حواشي را بگوييد
براي فرزندتان توضيح دهيد که عادت ماهانه هر ماه يک بار در هر بار در روز مشخصي اتفاق مي‌افتد؛ براي مثال اگر او براي اولين بار در روز بيستم ماه عادت شود، ماه بعد نيز در‌‌ همان تاريخ اين مسئله تکرار خواهد شد.

به او بگوييد پيش از شروع عادت ماهانه، تغييراتي مانند درد زير شکم، کمردرد، درد در سينه‌ها، سرگيجه، حالت تهوع، سردرد، تب خفيف، حالت افسردگي که گاهي با گريه، بيقراري و عصبانيت همراه است، ديده مي‌شود. از طرفي ممکن است اشتهاي او نيز زياد يا کم شود؛ و البته اين حالت‌ها طبيعي است.
 
هراس از شروع درد در مدرسه
پس از آگاهي از مسئله، يکي از دغدغه‌هاي دختران بروز عادت ماهانه در مدرسه است. براي رفع اين نگراني به او اين طور توضيح دهيد. اول اينکه اولياي مدرسه محرم راز تو هستند. اگر چنين اتفاقي بروز کرد، حتما نزد ناظم يا مربي بهداشت مدرسه برود. او مي‌تواند کمک‌هاي اوليه لازم را به فرزند شما ارائه کند. دوم اينکه از اين زمان به بعد او بايد هميشه چند عدد پد بهداشتي و يک عدد لباس زير اضافي در زيپ مخفي کيفش همراه داشته باشد تا در صورت نياز از آن‌ها استفاده کند. سوم اينکه او مي‌تواند با توضيح شرايطش به ناظم مدرسه، درخواست کند تا با مادر تماس بگيرند و مادر حتما براي کمک به او خواهد آمد.
 
تو، طبيعي هستي
ممکن است فرزند شما احساس کند اين مسئله فقط براي او اتفاق افتاده و بنابراين با ديگران تفاوت دارد. به او توضيح بدهيد که اين مسئله امري عادي براي همه دختران است و اگر براي دختري اين مسئله اتفاق نيفتد، او وضعيت طبيعي ندارد. بنابراين نبايد نگران باشد و خودش را فردي غيرعادي بداند.
 
به او آموزش دهيد
پيش از شروع عادت ماهانه بايد نحوه صحيح استفاده از پد بهداشتي را به فرزندتان آموزش دهيد. به اين ترتيب هراس او درباره تجربه اولين عادت ماهانه کم خواهد شد. در ماه‌هاي نخست شروع عادت ماهيانه معمولا نظم دقيقي وجود ندارد؛ بنابراين آگاهي از اين مسئله به فرزند شما آرامش مي‌دهد چون مي‌داند که مي‌تواند هميشه در هر شرايطي به خودش کمک کند.
 
به او دارو بدهيد
براي کنترل عوارض پيش از عادت ماهانه گاهي نياز به مصرف داروهاي مسکن است؛ بنابراين چند مسکن سبک مانند استامينوفن را داخل کيف فرزندتان بگذاريد. علاوه بر اين، با مصرف لبنيات کمک کنيد تا بدن او آرامش و توان لازم را کسب کند. بهترين نوع لبنيات، شير و دوغ است.
 
نظافت را رعايت کند
يکي از آموزش‌هاي ضروري اين دوره رعايت نظافت شخصي است. به فرزندتان ياد بدهيد که در اين دوره بايد هر روز حمام کند. هر دو ساعت يک بار، پد بهداشتي را تعويض کند و در صورت ايجاد کوچک‌ترين آلودگي روي لباس زير يا ديگر لباس‌ها، سريعا آن را تعويض کند. خوني که باقي بماند، بوي نامطلوبي دارد؛ بنابراين بايد به نظافت شخصي در اين دوره به طور خاص رسيدگي شود.