بزرگنمايي:
بيماريهاي مرتبط با دستگاه تناسلي مردان
- واريکوسل
واريکوسل تجمعى از وريدهاى متسع است که اغلب سمت چپ کيسهٔ بيضه ايجاد مى‌شود و غالباً در لمس آن را به شکل کيسهٔ پر از کرم توصيف مى‌کنند. اين وريدهايى متورم به‌علت تخليه طبيعى وضعيتي، هنگام دراز کشيدن ناپديد مى‌شوند. اين عارضه بى‌خطر است، اگرچه وجود آن ممکن است باعث عقيمى شود. با پوشيدن لباس‌هاى زير تنگ مى‌توان اين عارضه را بهتر تحمل کرد. اگر واريکوسل باعث ناراحتى شد، يا آنکه در مورد احتمال بروز عقيمى نگران هستيد (اين عارضه به هيچ وجه در توانائى جنسى تأثير ندارد)، به پزشک مراجعه کنيد. او ممکن است برداشتن اين وريدها را از طريق جراحى توصيه کند.
در برخى مردان که دچار تجمع مايع در شکم (آسيت) هستند، بخشى از اين مايع ممکن است به‌داخل کيسهٔ بيضه نشت کند و باعث تورم دو طرفه آن شود. درمان اين عارضه استفاده از بيضه‌بند است. در موارد شديد براى بستن ارتباط ميان شکم و کيسهٔ بيضه جراحى ممکن است توصيه شود.
- وجود خون در منى
وجود خون در منى به معنى ظاهر شدن خون در منى دفع شده از طريق انزال است. اين عارضه نسبتاً شايع و بدون درد است و تقريباً هيچ‌گاه جاى نگرانى وجود ندارد. علت رايج آن پاره شدن وريدهاى کوچک واقع در قسمت فوقانى پيشابراه هنگام نغوذ است. منى معمولاً تنها حاوى رگه‌هاى خونى قرمز يا قهوه‌اى رنگ است، اگرچه در موارد نادر خون ممکن است به‌مدت چند روز در منى ظاهر شود. هيچ درمانى لازم نيست. با اين همه اگر متوجه وجود خون در ادرار خود شديد، به پزشک مراجعه کنيد، زيرا اين مسئله ممکن است نشانگر يک عارضهٔ مهم مثانه يا کليه باشد.
- کيست‌هاى اپيديديم
کيست‌هاى کوچکى ممکن است در لوله‌هاى جمع‌کنندهٔ اسپرم واقع در اپيديديم ايجاد شود. اين کيست‌ها در مردان بالاى 40 سال شايع هستند و به‌شکل تورم کوچک و بدون درد در قسمت فوقانى خلفى يک يا دو بيضه تظاهر مى‌کنند. اين ضايعات کاملاً بى‌خطر هستند مگر آنکه به قدرى بزرگ شوند که باعث ناراحتى گردند. در اين موارد ممکن است برداشتن آنها از طريق جراحى لازم باشد. اگر اطمينان نداريد که تودهٔ ايجاد شده واقعاً قسمتى از بيضه است به پزشک مراجعه کنيد.
سرطان بيضه عمدتاً مردان جوان در سنين 15 تا 35 سال را مبتلا مى‌کند
- بيضه نزول نکرده
هنگام تکامل جنينى بيضه‌ها از نزديک کليه‌ها و از طريق مجراى واقع در کشالهٔ ران به کيسهٔ بيضه نزول مى‌کنند. در تعداد کمى از پسران يک يا هر دو بيضه نمى‌توانند نزول کنند. اين پسران بايد به‌طور ادوارى معاينه شوند و اگر بيضه يا بيضه‌ها در حدود سن دو سالگى نزول نکردند، معمولاً عمل جراحى‌اى به‌نام تثبيت بيضه (ارکيوپکسي) براى ثابت کردن بيضه در کيسه بيضه توصيه مى‌شود.
تأخير در عمل جراحى تا بعد از 5 سالگى ممکن است در نهايت منجر به لطمه زدن به اسپرم‌‌سازى شود. در برخى موارد تزريق هورمون ممکن است نزول بيضه را تحريک کند. اگر بيضهٔ نزول نکرده تا هنگام بلوغ تشخيص داده نشود برداشتن آن از طريق جراحى توصيه مى‌شود، زيرا در اين شرايط احتمال ايجاد سرطان بيضه وجود دارد. بيضه‌هاى متحرکى که هنگام انقباض کيسهٔ بيضه به‌داخل شکم کشيده مى‌شوند، شايع هستند و نيازى به درمان ندارند، اگرچه احتمال بروز فتق کشالهٔ ران در اين پسران افزايش مى‌يابد.
- فتق کشالهٔ ران (فتق مغبنى)
بسته شدن ناکامل يا ضعف بافتى ممکن است باعث بزرگ شدن مجراى کشالهٔ ران در کف شکم که طناب اسپرماتيک از داخل آن عبور مى‌کند، شود. اگر اين سوراخ به اندازهٔ کافى بزرگ باشد، روده‌ها ممکن است از طريق آن وارد کيسهٔ بيضه شوند. در فتق رانى اين سوراخ در کنار مجراى کشالهٔ ران است و روده‌ها ممکن است از قسمت بالاى ران بيرون بزنند.
درمان: هر دو نوع اين فتق‌ها بايد توسط جراحى بسته شوند زيرا خطر قطع جريان خون بخشى از روده که از دورن اين فتق‌ها عبور مى‌کند، وجود دارد. اين نوع قطع جريان خون را فتق مختنق گويند.
- سرطان بيضه
برخلاف اکثر سرطان‌هاى مردان، سرطان بيضه عمدتاً مردان جوان در سنين 15 تا 35 سال را مبتلا مى‌کند. خوشبختانه اين بيمارى در صورت کشف زودرس ميزان بهبودى بالائى دارد. بيضه‌هاى نزول نکرده بسيار بيشتر از بيضه‌هائى که به‌طور طبيعى نزول کرده‌اند، دچار سرطان مى‌شوند. سابقهٔ خانوادگى سرطان بيضه يا ابتلا به تورم بيضهٔ ناشى از اوريون از عوامل خطرساز ديگر هستند.
زودرس‌ترين نشانهٔ سرطان بيضه تودهٔ بدون درد در جسم بيضه است که به‌تدريج رشد مى‌کند. اين توده را معمولاً نمى‌توان تشخيص داد مگر آنکه عادت کنيد بيضه‌هاى خود را به‌طور ادوارى معاينه کنيد. اگر توده‌اى در بيضهٔ خود پيدا کرديد، فوراً به پزشک مراجعه کنيد.
درمان سرطان بيضه : آزمايش‌هاى تشخيصى متعددى براى تعيين نوع تومور بيضه و ميزان گسترش آن در دسترس است. درمان اوليه برداشتن بيضهٔ مبتلا است. بسته به مرحلهٔ گسترش تومور، پرتودرمانى يا شيمى‌درمانى نيز ممکن است توصيه شود. روش درمانى جديد در صورت کشف زودرس در 80 تا 90 درصد موارد باعث درمان تومور مى‌شود. در اکثر مواردبيضهٔ گرفتار نشده سالم مى‌ماند و قدرت بارورى و توانائى جنسى را حفظ مى‌کند.
معاينه بيضه‌ها توسط خود شخص
کليد کشف زودرس سرطان بيضه يک معاينه دو دقيقه‌اى ماهانه توسط خود شخص است که انجام آن درست بايد بعد از بلوغ شروع شود. بهترين زمان معاينه بيضه بعد از يک حمام گرم يا زيردوش رفتن است. زيرا در آن هنگام کيسهٔ بيضه شل مى‌شود. هر بيضه را به آرامى بين انگشت‌هاى شست و سبابهٔ هر دو دست بغلتانيد. اگر توده‌اى سفت را در يک بيضهٔ خود يافتيد، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنيد. والدين بايد اهميت اين معاينه را براى پسران خود تشريح کنند، زيرا اکثر برنامه‌هاى بهداشتى مدارس فاقد آموزش انجام اين معاينه است. اگر از انجام اين کار اکراه داريد، از پزشک درخواست کنيد که انجام معاينه بيضه را به پسران تان بياموزد.