بزرگنمايي:
دکتر قدرت‌اله شاکري‌نژاد، رئيس سازمان جهاد دانشگاهي خوزستان در نشست شوراي راهبري رويداد ملي فرآفرين در حوزه ريزگردها که در جهاددانشگاهي برگزار شد، با اشاره به سابقه برگزاري رويدادهايي مانند استارتاپ ويکند و فرآفرين، گفت: چنين رويدادهايي که چند سالي است در دنيا و همچنين در ايران برگزار مي‌شوند، فرآيند تبديل علم به ثروت و ايده به علم را تسهيل مي‌کنند. توليد علم به تنهايي نمي‌تواند پاسخگوي نياز بشر باشد و بايد به فناوري تبديل شود؛ ايده نيز بايد به پول و ثروت تبديل شود و خلق ايده به تنهايي کارايي ندارد.
وي افزود: خوشبختانه در جامعه، انسان‌هاي ايده‌پرداز بسيار زياد است و ذهن انسان طوري طراحي شده که مدام ايده‌پردازي مي‌کند. در بسياري موارد نيز مشاهده مي‌کنيم که برخي مشکلاتي که در جامعه وجود دارد، با ايده‌هايي کوچک حل مي‌شوند و تنها لازم است چرخه ايده تا عمل تکميل شود.
شاکري‌نژاد تصريح کرد: شايد عمر رويدادهايي مانند استارتاپ ويکند و فرآفرين در کشور کم باشد، ولي در همين زمان اندک فوايد و برکات زيادي داشته‌اند و شرکت‌هاي دانش‌بنيان بسياري از دل آنها تشکيل شده است. فرآفرين نيز ايده‌اي است که بومي‌سازي شده و مطابق با فرهنگ موجود در کشور، از سوي جهاد دانشگاهي طراحي شده است.
رييس سازمان جهاد دانشگاهي خوزستان خاطرنشان کرد: بر اساس آمارهاي موجود، 80 درصد کسب‌وکارهايي که تشکيل مي‌شوند، در همان سال نخست فعاليت شکست مي‌خورند، زيرا راهکارهاي درست براي شناخت موضوع را نمي‌دانند. رويداد فرآفرين کمک مي‌کند که کسب و کارهايي که از دل رويداد ايجاد مي‌شوند، به پايداري و ثبات لازم دست يابند. نکته ديگر اينکه افراد داراي ايده، در اين رويداد در کنار هم جمع مي‌شوند و فکر و انديشه خود را با هم به اشتراک مي‌گذارند.
وي ادامه داد: موضوع برپايي رويداد ملي فرآفرين در حوزه ريزگردها از سوي بنياد ملي نخبگان به جهاد دانشگاهي پيشنهاد شد و نفس ارائه اين پيشنهاد نيز خود يک ايده است. ريزگردها موضوعي است که امروز ديگر نيازي به معرفي ندارد و با تمام وجود آن را در زندگي خود احساس مي‌کنيم و در چند سال اخير نيز کانون‌هاي محلي گرد و غبار نيز در استان ايجاد شده است. در رويداد فرآفرين به دنبال اين هستيم که افراد داراي ايده در زمينه کنترل و مهار ريزگردها دور هم جمع شوند و ايده‌هاي خود را ارائه دهند و سرمايه‌گذاران نيز با کشف ايده‌هاي برتر، بر روي آنها سرمايه‌گذاري کنند و در نهايت اين رويداد موجب کنترل پديده ريزگردها شود.
شاکري‌نژاد گفت: در اين زمينه قطعا به حمايت همه سازمان‌ها و به‌ويژه استانداري خوزستان نياز داريم و اميدواريم شاهد برپايي يک رويداد موثر در بهمن ماه باشيم.
در ادامه دکتر عليرضا زراسوندي رييس بنياد نخبگان خوزستان و مدير مرکز تحقيقات منطقه‌اي ريزگردها گفت: از سال 1384 با معضل ريزگردها در استان خوزستان مواجه هستيم و در اين مدت مطالعات بسيار زيادي در اين خصوص انجام شده است و اکنون ديگر بايد وارد فاز عملياتي کنترل شويم. در جلسات و مکاتبات، بسيار تاکيد داريم که از واژه “گرد و غبار” استفاده نشود، زيرا زماني بايد از واژه “غبار” استفاده شود که قطرات آب و ديگر ذرات را نيز به همراه داشته باشد که ندارد و بايد از واژه “گرد و خاک” استفاده شود. همچنين گرد و خاک يک “پديده” نيست، زيرا پديده به مقوله‌اي گفته مي‌شود که يک‌بار و ناگهاني بروز مي‌کند، ولي بر اساس مطالعات انجام شده، افراد کهنسال وقوع گرد و خاک در 110 سال پيش در آبادان را به‌خاطر دارند و آنها نيز وقوع گرد و خاک در 60 تا 70 سال پيش از آن را نيز از پدران خود شنيده‌اند و اين نشان مي‌دهد که ايران بر روي کمربند گرد و خاک قرار گرفته است.
وي افزود: گرد و خاک يک پديده طبيعي است که در طبيعت روي مي‌دهد و خاک سست مي‌خواهد و يک موتور محرکه که همان باد است. همچنين شرايط جوي نيز موجب ماندگاري آن مي‌شود. ولي موضوع زماني اهميت پيدا مي‌کند که انسان نيز در وقوع آن دخيل شود و آن را تشديد کند. در گذشته شرايط هورالعظيم و تالاب شادگان مانند امروز نبود و در نتيجه انسان، موجب تشديد گرد و غبار در منطقه شده است. همچنين در همسايگي ما کشوري مانند عراق قرار دارد که 47 درصد مساحت آن، صحرا است و از بي‌ثباتي سياسي رنج مي‌برد و در چنين شرايطي کنترل گرد و خاک به هيچ وجه در اولويت کاري دولت عراق نيست.
زراسوندي تصريح کرد: سوريه نيز زماني در مباحث مربوط به محيط زيست، کشور باثباتي محسوب مي‌شد، ولي اکنون در شرايط نامناسب سياسي و امنيتي به‌سر مي‌برد و اين کشور نيز کانون ديگر گرد و خاک است. کشور عربستان نيز که کانون مهم گرد و خاک است، نه تنها کنترل ريزگردها را در اولويت قرار نداده، بلکه تمايلي براي ورود به مسايل زيست‌محيطي نشان نمي‌دهد و اين معضل را فرصتي براي مقابله با ايران مي‌داند.
رييس بنياد نخبگان خوزستان خاطرنشان کرد: نکته‌اي که بايد به آن اشاره کرد اين است که کامل‌ترين فعاليت‌هاي تحقيقاتي در زمينه گرد و خاک در ايران و در استان خوزستان انجام شده است. سال گذشته که کنفرانس ريزگردها در دانشگاه شهيد چمران اهواز برگزار شد، بسياري از بزرگان دنيا در زمينه ريزگردها حضور داشتند و جالب بود که تاکيد مي‌کردند در اين کنفرانس حرفي براي گفتن ندارند، زيرا همه کارهاي لازم در زمينه گرد و غبار در خوزستان انجام شده است. اين نشان مي‌دهد در فاز مطالعاتي عملکرد خوبي داشته‌ايم و بايد به سمت کنترل برويم.
مدير مرکز تحقيقات منطقه‌اي ريزگردها با تاکيد بر اينکه گرد و خاک دو زبانه داخلي و خارجي دارد، اظهار کرد: رويداد فرآفرين مي‌تواند در زمينه فرهنگ‌سازي گرد و خاک نيز موثر واقع شود. در خصوص گرد و خاک اطلاع‌رساني لازم به جامعه انجام نشده و زماني که گفته مي‌شود کنترل کامل اين معضل 20 سال زمان نياز دارد، تصور مي‌شود که دولت کاري انجام نمي‌دهد. کشورهاي ديگر مانند چين نيز با اين معضل مواجه هستند و به عنوان مثال کشور چين در يک بازه زماني 15 تا 20 ساله توانست دو ميليون هکتار از کانون‌هاي گرد و خاک در صحراهاي اطراف خود را کنترل کند. بايد بپذيريم که بخش زيادي از کانون‌هاي گرد و خاک خارجي، در شرايط فعلي قابل کنترل نيست و به عنوان مثال بخشي از کانون‌ها در دست داعش است و يا کشور عربستان که همکاري لازم را ندارد.
وي ادامه داد: بسياري از کشورهاي منطقه موضوع گرد و خاک را به يک جنگ تبديل کرده‌اند و در چنين شرايطي به يک ديپلماسي قوي نياز داريم که البته دولت نيز در اين زمينه بسيار تلاش کرده است. در خصوص کانون‌هاي داخلي گرد و خاک نيز اشتباه‌هاي زيادي وجود داشته و منشاء داخلي تشديد شده است. اکنون نيمي از کشور (18 استان) با معضل گرد و خاک مواجه هستند و در نتيجه ضرورت دارد از فاز مطالعه بيرون بياييم و با ايده‌هاي جديد، کنترل را تقويت کنيم.
زراسوندي گفت: کنترل 350 هزار هکتار از اراضي داخلي براي مهار گرد و خاک در اولويت است که 55 هزار هکتار از اين ميزان، در اولويت نخست است و اگر اين ميزان کنترل شود، 30 درصد کاهش رخداد گرد و خاک را خواهيم داشت. اين 30 درصد، گرد و خاک فصل زمستان با بيشترين غلطت و کمترين ديد را شامل مي‌شود. در بهمن‌ماه سال 1393 که شاهد وقوع گرد و خاک غليظ در استان بوديم، دولت رديف بودجه‌اي به ميزان 2400 ميليارد تومان ايجاد کرد که قرار شد از اين ميزان، 200 ميليارد تومان براي مهار 55 هزار هکتار از کانون‌هاي داخلي در نظر گرفته شود که از اين 200 ميليارد تومان، 11 ميليارد تومان اختصاص يافت و منابع طبيعي نيز توانست 3 هزار هکتار را کنترل کند.
وي افزود: در رويداد فرآفرين قصد داريم افراد داراي ايده و خلاق را به عرصه بکشانيم تا با راهکارهاي جديد بتوانيم نسبت به کنترل گرد و خاک اقدام کنيم. همه تصور مي‌کنند سازمان محيط زيست بايد مالچ‌پاشي کند، در حالي که اين سازمان ناظر است و ديگر سازمان‌هاي دولتي و صنعتي و بخش خصوصي نيز بايد وارد کار شوند. افراد داراي ايده بايد به ميدان بيايند و در بخش تکنيکي قضيه، با ارائه ايده‌هايي که موجب کاهش هزينه‌ها و همچنين کنترل بهتر گرد و خاک مي‌شوند، سازمان‌هاي دولتي را ياري دهند.
رييس بنياد نخبگان خوزستان با اشاره به تاکيد معاون علمي و فناوري رئيس جمهور در زمينه برگزاري اين رويداد در حوزه ريزگردها، گفت: دکتر ستاري در سفر خود به خوزستان و پس از آن، موضوع حمايت از ايده‌ها در بخش ريزگردها را مورد تاکيد قرار دادند و بر اساس جلسات هماهنگي که با مسئولان جهاد دانشگاهي خوزستان برگزار شد، قرار بر اين شد که اين رويداد با همکاري بنياد نخبگان، جهاد دانشگاهي و دانشگاه شهيد چمران و با همکاري ديگر سازمان‌ها در بهمن‌ماه برگزار شود.
در ادامه سيدرضا علوي مدير دفتر تجاري‌سازي فناوري و اشتغال دانش‌آموختگان جهاددانشگاهي خوزستان گفت: در رويداد فرآفرين به شرکت‌کنندگان آموزش داده مي‌شود محصولي را توليد کنند که جامعه خواهان آن باشد و جامعه خواستار چيزي است که مشکلي از آن را حل کند. افرادي که مي‌خواهند يک کسب‌وکار را آغاز کنند با موانعي مواجه هستند. اولين مانع براي اين افراد نداشتن ايده است؛ در پيش‌رويدادهاي فرآفرين خلق ايده به شرکت‌کنندگان آموزش داده مي‌شود و حتي اگر در آنجا هم ايده‌اي نداشته باشند، طي برگزاري رويداد ايده‌هايي مطرح مي‌شود و فرد کنار يکي از تيم‌ها جاي مي‌گيرد. مانع دوم را نداشتن تيم است. گاهي افراد ايده دارند اما تيم براي اجراي ايده خود ندارند؛ در رويداد فرآفرين تيم‌ها نيز تشکيل مي‌شوند. مانع سوم نبود فضا و مکان براي اجراي طرح است که در مدت برگزاري رويداد فضاي فيزيکي به‌عنوان دفتر کار در اختيار تيم‌ها قرار داده مي‌شود.
وي افزود: گاهي فرد ايده، تيم و دفتر کار در اختيار دارد، اما نمي‌داند از کجا بايد شروع کند. اين آموزش‌ها نيز در طول برگزاري رويداد به افراد ارائه مي‌شود. بخشي از اين آموزش‌ها در قالب پيش رويدادها خواهد بود که بيشتر جنبه تئوري فرآيند را پوشش مي‌دهد. سپس در دو روز برگزاري رويداد افراد به‌صورت عملي و تجربي با حضور در بازار و صحبت با مشتري، ابزارهاي لازم را به‌کار مي‌گيرند. در انتهاي رويداد افراد بر اساس اطلاعات واقعي مبتني بر شناخت بازار و نياز مشتري ايده خود را طراحي مي‌کنند و به داورها ارائه مي‌دهند.
علوي تصريح کرد: طراحي اين رويداد در جهاددانشگاهي با پشتوانه‌ي علمي، تحقيقاتي و پژوهشي انجام شده است. اين طرح کاملاً ملي است و اکنون در استان خوزستان به‌صورت پايلوت اجرا مي‌شود و تاکنون دو رويداد فرآفرين در مسجدسليمان و اهواز برگزار شده است. يک جنبه ديگر اين رويداد، امکان معرفي ايده‌هاي برتر به سرمايه‌گذاران است. با توجه به اينکه تيم‌هاي حاضر در رويداد فرآفرين تيم‌هايي ضعيف و خام هستند، بيش از 60 درصد تيم‌ها پس از رويداد از بين مي‌روند؛ ايده‌هاي ارائه‌شده نيز بسيار خام هستند و از سوي ديگر بسياري از شرکت‌کنندگان و صاحبان ايده نيز در طول رويداد به اين نتيجه مي‌رسند که کارآفريني براي آنها مناسب نيست و در اين مقطع نبايد وارد اين عرصه شوند. اين هم يکي از دستاوردهاي رويداد است که فرد به‌جاي آنکه زمان و سرمايه خود را در کاري که نسبت به آن شناخت يا توان کافي ندارد، هدر دهد از همان ابتدا وارد آن حوزه نشود؛ بنابراين يک ريزش در اين مرحله رخ مي‌دهد و افرادي که علاقه‌مند و ثابت‌قدم هستند به مرحله دوم مي‌روند.
مدير دفتر تجاري‌سازي فناوري و اشتغال دانش‌آموختگان جهاد دانشگاهي خوزستان گفت: پديده ريزگردها و توسعه بيابان‌ها يک مشکل جدي در سطح ملي و بلکه جهاني است و با برگزاري رويداد فرآفرين، به دنبال يافتن ايده‌هاي نو براي کنترل اين معضل هستيم. به عنوان مثال افراد حاضر در رويداد مي‌توانند در سه محور پايش، مديريت و کنترل ريزگردها ايده‌هايي را ارائه دهند که مشکلي را در اين خصوص حل کند. همچنين ذکر اين نکته ضروري است که بحران ريزگردها تنها مختص ايران نيست که کشورهايي مانند آمريکا و چين نيز با آن مواجه هستند، به اين معني که ايده‌هايي که در اين رويداد مطرح مي‌شوند، در صورت عملي شدن مي‌توانند مشکلات را در سطح بين‌المللي حل کنند.
وي افزود: روش‌هاي فعلي کنترل گرد و خاک مانند استفاده از مالچ نفتي مشکلاتي را به همراه دارد که از آن جمله مي‌توان به از بين رفتن اکوسيستم گياهي منطقه اشاره کرد. افراد داراي ايده مي‌توانند در رويداد فرآفرين ايده‌هاي خود در زمينه استفاده از روش‌هاي جايگزين را ارائه دهند و سرمايه‌گذاران نيز بر روي اين ايده‌ها سرمايه‌گذاري خواهند کرد.
رويداد ملي فرآفرين در حوزه ريزگردها بهمن ماه سال جاري با مشارکت جهاددانشگاهي خوزستان، بنياد ملي نخبگان و دانشگاه شهيد چمران اهواز برگزار خواهد شد.