بزرگنمايي:

اختلال بدشکلي بدن (BDD=Body Dysmorphic Disorder) يک اختلال ذهني متمايز است که در آن فرد علائمي از بيماري جسمي نشان مي دهد اما علائم تنها با يک اختلال جسمي واقعي قابل توضيح نيستند.

اختلال بدشکلي بدن (BDD=Body Dysmorphic Disorder) يک اختلال ذهني متمايز است که در آن فرد علائمي از بيماري جسمي نشان مي دهد اما علائم تنها با يک اختلال جسمي واقعي قابل توضيح نيستند. ذهن افراد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن معمولاً درگير تصوري از يک نقص فيزيکي يا يک نقص جزئي است که ديگران قادر به تشخيص آن نيستند. درنتيجه آن، افراد مبتلا به اين اختلال خود را «زشت» تصور کرده و معمولاً از قرار گرفتن در معرض ديگران و رفتن به اجتماع خودداري کرده و يا به جراحي پلاستيک براي بهبود ظاهرشان اقدام مي کنند.

اختلال بدشکلي بدن وجه اشتراکاتي با اختلالات غذايي و اختلال وسواس فکري عملي دارد. از اين جهت شبيه به اختلالات غذايي است که هر دو اينها با تصوير بدن در ارتباط هستند. اما فرد دچار اختلال غذايي نگران وزن خود و شکل کلي بدنش است درحاليکه فرد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن نگران يک قسمت خاص از بدن خود مي باشد.

افراد مبتلا به اختلال وسواس فکري عملي دچار افکار، ترس ها و تصاوير تکرارشونده ناراحت کننده هستند که غير قابل کنترل اند. اضطراب ناشي از اين افکار منجر به نياز فوري به انجام بعضي اعمال و عادت ها مي شود. در اختلال بدشکلي بدن درگيري فرد با نقص خود معمولاً منجر به رفتارهاي عادتي و آييني مثل نگاه کردن مداوم در آينه يا کندن پوست خود مي شود. فرد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن نهايتاً آنقدر نسبت به نقص خود وسواس پيدا مي کند که عملکرد اجتماعي، کاري و زندگي او به کلي مختل مي شود.

اختلال بدشکلي بدن اختلالي مزمن است که به طور مساوي براي مردان و زنان پيش مي آيد. اين اختلال معمولاً از دوران نوجواني شروع شده و تا اوايل بزرگسالي ادامه مي يابد.

مهمترين نگراني هاي افراد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن:
نقص و مشکلات پوستي: شامل لک، جاي زخم، آکنه، جوش و کبودي
مو: کم پشتي موي سر يا موي بدن
ويژگي هاي صورت: در اکثر موارد شامل بيني مي شود اما درمورد اندازه و شکل ساير اعضاي صورت نيز پيش مي آيد.
وزن بدن: مبتلايان به شدت نگران وزن خود و حجم عضلاني شان مي شوند.
نگراني هاي ديگر اين افراد شامل اندازه آلت تناسلي، عضلات، سينه ها، ران ها، باسن و وجود بعضي بوهاي مخصوص بدن مي شود.

بعضي از علائم هشداردهنده اي که نشان مي دهد فرد ممکن است دچار اختلال بدشکلي بدن باشد، عبارتند از:
درگير شدن در رفتارهاي تکرارشونده و زمان گير مثل نگاه کردن در آينه، ور رفتن با پوست يا سعي در پنهان کردن ناحيه مشکل دار بدن
سوال کردن مداوم براي اطمينان از اينکه آن نقص قابل مشاهده يا آشکار نيست
اندازه گيري، بررسي يا لمس کردن مداوم ناحيه مشکل دار بدن
تجربه مشکلاتي در محل کار و مدرسه و روابط بخاطر عدم توانايي فرد در متوقف کردن تمرکز خود بر ناحيه مشکل دار از بدن خود
عدم تمايل به رفتن در محيط هاي عمومي يا احساس اضطراب در معرض ديگران
مشاوره مداوم با متخصصين پزشکي مثل جراحان پلاستيک يا پزشکان متخصص پوست براي پيدا کردن راه هايي براي بهبود ظاهر خود


اختلال بدشکلي بدن اختلالي مزمن است که به طور مساوي براي مردان و زنان پيش مي آيد

علل بروز اختلال بدشکلي بدن
علت دقيق اختلال بدشکلي بدن مشخص نيست. يک تئوري عنوان مي کند که اين اختلال به واسطه مشکل در اندازه يا عملکرد بعضي قسمت هاي مغز است که اطلاعات مربوط به ظاهر را پردازش مي کند. اين واقعيت که اختلال بدشکلي بدن معمولاً در افرادي ايجاد مي شود که اختلالات سلامت رواني ديگر مثل افسردگي حاد و اضطراب هم دارند، پايه و اساس بيولوژيکي اين اختلال را تاييد مي کند.

عوامل ديگري که مي تواند بر ايجاد يا تحريک اختلال بدشکلي بدن تاثير داشته باشد، عبارتند از:
تجربه اتفاقات آسيب زا يا تعارضات احساسي در طول دوران کودکي
اعتمادبه نفس پايين
وجود والدين و افراد ديگري که شديداً به ظاهر فرد انتقاد مي کنند
فشار همسالان و جامعه اي که وضعيت ظاهري را مساوي با زيبايي و ارزش مي داند هم مي تواند بر ايجاد اين اختلال در افراد تاثير بگذارد.

تشخيص اختلال بدشکلي بدن
پنهان کاري و خجالتي که معمولاً همراه اختلال بدشکلي بدن ايجاد مي شود، تشخيص آن را دشوار مي کند. اکثر متخصصين توافق دارند که موارد بسياري از اين اختلال، تشخيص داده نمي شوند. افراد مبتلا به آن معمولاً خجالت کشيده و تمايلي به صحبت کردن در اين رابطه با پزشک خود را ندارند. يک علامت هشدار براي پزشکان زماني است که بيماران به طور مداوم در رابطه به حراحي پلاستيک براي يک نقص خاص در بدنشان پرس و جو مي کنند.

در تشخيص اختلال بدشکلي بدن، پزشک ارزيابي خود را با بررسي کامل تاريخچه و سابقه فرد و معاينات پزشکي شروع مي کند. اگر به اختلال بدشکلي بدن مظنون شود، ممکن است فرد را به يک روانشناس يا متخصصي که به طور خاص براي تشخيص و درمان بيماري هاي ذهني و رواني آموزش ديده اند معرفي مي کند. مشاور روانشناس بر اساس ارزيابي هاي خود از رفتار، گرايشات و علائم فرد، مشکل را تشخيص مي دهد.

درمان اختلال بدشکلي بدن
براي درمان اختلال بدشکلي بدن ترکيبي از روش هاي درماني زير مورد استفاده قرار مي گيرد:
روان درماني: اين روش شامل مشاوره انفرادي بيمار مي شود که بر تغيير طرز فکر (شناخت درماني) و رفتار (رفتاردرماني) فرد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن متمرکز است. هدف اصلاح اعتقادات نادرست فرد در رابطه با نقص ظاهري خود و کاهش رفتارهاي وسواسي اوست.

دارو: برخي داروهاي ضدافسردگي خاص مثل داروهاي بازدارنده بازجذب سروتونين (SSRI ها) همچنين داروهاي ضدافسردگي مثل اولانزاپين، آريپي پيرازول يا پيموزيد (يا به تنهايي و يا در ترکيب با SSRI) در درمان اختلال بدشکلي بدن موثر نشان داده اند. البته FDA هيچ داروي مشخصي را براي درمان اختلال بدشکلي بدن تاييد نکرده است.

گروه/خانواده درماني: حمايت خانواده در موفقيت درمان اين اختلال اهميت بسيار زيادي دارد. خيلي مهم است که اعضاي خانواده فرد اختلال بدشکلي بدن را درک کرده و بتوانند علايم و نشانه هاي آن را تشخيص دهند.

مشکلات همراه با اختلال بدشکلي بدن
اگر اختلال در فرد شديداً پيشرفت کند، ممکن است او را به فردي منزوي از جامعه تبديل کند. اين مي تواند بر زندگي کاري و تحصيلي او نيز تاثير منفي داشته باشد. افراد مبتلا به اختلال بدشکلي بدن در معرض شديد ابتلا به افسردگي هاي حاد بوده و استرس و ناراحتي ناشي از اين اختلال بسياري از آنها را به سمت خودکشي سوق مي دهد. علاوه بر اين، افراد مبتلا به اين اختلال متحمل عمل هاي جراحي بسياري در تلاش براي اصلاح نقص خود و بهبود ظاهرشان مي شوند.

آينده مبتلايان اختلال بدشکلي بدن
آينده براي مبتلايان به اختلال بدشکلي بدن که درمان را شروع کرده اند، روشن است. علاوه بر اين، کسانيکه تيم حمايتي قوي دارند، در طولاني مدت بسيار موفق تر عمل مي کنند.

پيشگيري از اختلال بدشکلي بدن
هيچ راه مشخص و شناخته شده اي براي پيشگيري از بروز اختلال بدشکلي بدن نيست. اما خيلي خوب است که افراد به محض مشاهده علائم درمان خود را شروع کنند. آموزش و تشويق رفتارها و نگرش واقع بينانه و سالم درمورد تصوير بدن هم مي تواند در جلوگيري از بروز يا پيشرفت اختلال بدشکلي بدن موثر باشد. در آخر، فراهم آوردن درک و حمايت لازم براي فرد به کاهش شدت علائم فرد کمک کرده و باعث مي شود فرد بهتر با مشکل خود کنار بيايد.