چاپ

فاصله ماه هر چهار هفته با زمين به نزديکترين حد مي‌رسد و هميشه در حالت بدر نيست. وقتي ماه در حالت بدر به نزديکترين فاصله خود از زمين مي‌رسد و درخشان‌تر و بزرگتر از هميشه ديده ‌شود، ماه افروختگي يا ابرماه (supermoon) روي مي‌دهد.

اين اتفاق در هر 412 روز يکبار پيش مي‌آيد. البته ماه، هر چهار هفته (دقيق‌تر هر 27 روز و 7 ساعت و 42 دقيقه و 24 ثانيه) فاصله‌اش با زمين به نزديکترين حد مي‌رسد، ولي هميشه ماه در وضعيت بدر نيست.

مهندس مسعود عتيقي، مدير انجمن نجوم آماتوري با تاکيد بر اينکه امروز، دوشنبه 24 آبان، «ماه» به وضعيت بدر (ماه کامل) مي‌رسد،‌ گفت: همزمان با غروب خورشيد، ماه در حالي از سمت شرق طلوع خواهد کرد که در وضعيت بدر قرار دارد.

وي اضافه کرد: در شامگاه امروز ماه با شرايطي از افق ايران طلوع خواهد کرد که 14 درصد بزرگتر و 30 درصد روشن‌تر از ساير ماه‌هاي کامل در طول سال است.

عتيقي، عنوان اين پديده را «ابر ماه» (Super moon) ذکر کرد و دليل اين پديده نجومي را قرارگيري ماه در کمترين فاصله با زمين (حضيض زميني) در هنگام ماه کامل دانست.

وي در اين باره توضيح داد: کره ماه در گردش به دور زمين داراي مداري بيضي شکل است که دو نقطه حضيض (کمترين فاصله با زمين) و اوج (بيشترين فاصله با زمين) دارد.

عتيقي با تاکيد بر اينکه در شامگاه امروز ماه در ساعت 17 و 22 دقيقه به وضعيت بدر مي‌رسد، ادامه داد: ماه حدود 2 ساعت بعد از لحظه قرارگيري در حضيض زميني، به بدر مي‌رسد.

مدير انجمن نجوم آماتوري زمان حضيض ماه را در ساعت 14 و 54 دقيقه به وقت ايران ذکر کرد و يادآور شد: در سال 95 سه پديده «ابر ماه» به صورت پي‌در پي در روزهاي 25 مهر، 24 آبان و در روز 24 آذر 1395 رخ داده و خواهد داد.

پديده طبيعي در وضعيت غير طبيعي

وي در عين حال با بيان اينکه پديده «ابر ماه» يک پديده غير معمول نيست و در طي سال‌هاي مختلف قابل مشاهده است، اضافه کرد: اما پديده 24 آبان از اين جهت قابل اهميت است که فاصله ماه تا زمين 356 هزار و 512 کيلومتر است و از روز دوشنبه، 5 بهمن 1326 خورشيدي تا کنون (حدود 70 سال قبل) به اين ميزان در هنگام بدر به زمين نزديک نبوده است.

عتيقي به دلايل اين امر اشاره کرد و توضيح داد: ماه داراي مدار بيضي شکل است و زمين در يکي از کانون‌هاي اين مدار قرار مي‌گيرد، از اين رو ماه در جايي از اين مدار به زمين نزديک و در نقطه ديگر از زمين دورتر است.

وي اضافه کرد: زماني که ماه بدر و در حضيض زميني باشد، به دليل نزديکي ماه به زمين،‌ ماه را بزرگتر مشاهده مي‌کنيم.

مدير انجمن نجوم آماتوري با بيان اينکه در رخداد 25 مهر، ماه 17 ساعت بعد از حضيض زميني به بدر رسيد، ولي در رخداد 24 آبان، 2 ساعت بعد از حضيض به بدر مي‌رسد، يادآور شد: ماه با سرعت 3 هزار و 200 کيلومتر در ساعت مدار را طي مي‌کند و طبيعي است که در رخداد امروز 2 ساعت بعد از حضيض، ماه به بدر مي‌رسد.

عتيقي يادآور شد: رصدگران در صورت از دست دادن رصد و عکاسي از اين پديده بايد تا روز 24 نوامبر سال 2034 منتظر باشند تا «ابر ماه» ديگري با فاصله کم از زمين رخ دهد.

رخداد «ابرماه» در آذر

وي با اشاره به پدپده «ابر ماه» در آذر افزود: در پديده آذر ماه امسال، شاهد ابر ماهي خواهيم بود که ماه به اين ميزان نزديک نبوده و قدري کوچکتر به نظر خواهد آمد.

بهترين نقاط مشاهده «ابرماه»

وي با تاکيد بر اينکه اين پديده در تهران و سراسر کشور قابل مشاهده است، گفت: اين پديده با چشم غير مسلح و با کيفيت مساوي قابل رصد است.

عتيقي به وضعيت آلودگي هوا اشاره و اظهار کرد: امکان مشاهده اين پديده و بدون ابزار در تهران و ساير نقاط کشور تقريبا با کيفيت يکسان وجوددارد؛ ولي آلودگي نوري و هواي شهرهاي بزرگي چون تهران موجب کاهش کيفيت نور ماه به ويژه در هنگام طلوع در افق خواهد شد و هر چه به سمت روستاها و شهرهاي کوچک حرکت کنيم، کيفيت نوري ماه مناسب‌تر مي‌شود.

نحوه رصد پديده «ابر ماه»

وي به بيان نحوه رصد اين پديده نجومي پرداخت و يادآور شد: رصد پديده «ابر ماه» علاوه بر استفاده از تلسکوپ، از طريق تصويربرداري حتي با دوربين‌هاي خانگي و گوشي‌هاي همراه نيز براي شيفتگان آسمان فراهم است.

عتيقي اضافه کرد: براي کاهش شدت نور ماه به منظور حفاظت از چشم رصدگران، مي‌توان از تلسکوپ‌ها و ابزارهاي رصدي که مجهر به فيلتر «ماه» هستند، استفاده کرد.

بهترين زمان رصد

وي با اشاره به بهترين زمان رصد اين پديده اظهار کرد: امکان مشاهده اين پديده نجومي از لحظه طلوع ماه از افق شرقي هر منطقه تا بامداد روز سه‌شنبه، 25 آباه که ماه در افق غرب غروب خواهد کرد، وجود دارد.

عتيقي در عين حال خاطرنشان کرد: با توجه به شرايط رصدي بهتر اين پديده، لحظات شامگاهي و طلوع ماه در شبانگاه دوشنبه، 24 آبان ماه بهترين زمان براي رصد «ابر ماه» خواهد بود.

برنامه‌هاي رصدي براي رويت ابرماه

مدير انجمن آماتور نجومي از اجراي برنامه رصدي براي رؤيت اين پديده خبر داد و گفت: انجمن نجوم آماتوري برنامه‌اي را براي اين منظور در خانه ستاره‌شناسي در تهران (انتهاي بلوار استاد معين، خيابان شهيد دستغيب) برگزار خواهد کرد.