چاپ

برخي از اين تئوري ها روانشناسانه هستند، مثلاً اينکه خوابيدن باعث ذخيره شدن انرژي مي شود؛ برخي ديگر نيز حالتي داستاني دارند، مثلاً والدين به شوخي مي گويند اگر شب نبود، از دست بچه هايشان ديوانه مي شدند. شب به آن ها اجازه مي دهد زماني را آسوده باشند. اما حقيقت اين است که حين خوابيدن، مغز تازه کار خود را شروع مي کند.
گروه تحقيقاتي RAND وابسته به نيروي هوايي آمريکا، به تازگي آناليز 100 صفحه اي درباره آثار خواب و کم خوابي بر مغز و نتيجتا روي اقتصاد ارائه کرده است. بر اساس اين تحقيق، ايالات متحده با اشتغال افرادي که کمبود خواب دارند، سالانه 411 ميليار دلار ضرر مي کند. از اين رو شايد سياست مداران و تجار به انعکاس بد خوابي در مسائل مالي علاقمند شوند.
در تحقيق اخير دليل نياز انسان ها به خواب و عملکرد مغز به هنگام خواب مشخص شده است. اگرچه موارد زيادي براي کشف کردن وجود دارد، اما در ادامه چندين دليل نياز انسان به خواب و اتفاق هايي که در صورت کم خوابي براي انسان مي افتد، گرداوري شده است.
خواب به قوي کردن حافظه کمک مي کند
هنگامي که خواب هستيد، مغزتان خاطره ها را به حافظه ي طولاني مدت منتقل مي کند. مغز اين کار را با تقويت يک سري اتصالات عصبي و تضعيف بعضي از آن ها انجام مي دهد. مغز اتصالات و ارتباطات زيادي در طول روز برقرار مي کند. برخي از اين اتصالات ضروري نيستند و به هنگام خواب، آن ها را قطع مي کند.
اکثر شما حتما متوجه شده ايد که خوابيدن در به ياد سپردن چيزهايي که در طول روز ياد گرفته ايد کمک مي کند. در تحقيقي، شرکت کننده ها بايد مهارتي را ياد مي گرفتند که در آن، کليد هايي به ترتيب فشرده مي شد. زماني که يادگيري آن در روز و به ياد سپردنش به فرداي آن روز تقسيم شد، شرکت کننده ها عملکرد بهتري را نسبت به زماني که هر دو در يک روز اجرا مي شدند، از خود نشان دادند. در تحقيق نشان داده شده که به هنگام خواب، مغز خاطراتي را که فکر مي کند مهم نيست، دور مي ريزد.
نکته ي مهم ديگر اين است که در بيماري هايي مانند افسردگي و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، مغز خاطرات بد را حفظ مي کند. در تحقيقي که اخيرا صورت گرفته نشان داده شده خاطرات بدي که حين خواب در مغز باقي مي مانند، به سختي از بين مي روند. به اين معني است که خاطرات بد نيز مانند خاطرات خوب در مغز باقي مي مانند و به احتمال خيلي زياد فراموش نمي شوند.
مغز به هنگام خواب نسبت به بيداري با سرعت بيش تري دستور پاک سازي سموم از بدن را مي دهدMichael Thorpy مدير مرکز بيماري هاي خواب-بيدار ي در سيستم بهداشت مونته فيور و پروفسور عصب شناسي در دانشگاه داروسازي آلبرت انيشتين مي گويد: فکر مي کنم هيجان انگيز ترين کار در سيستم لنفاوي صورت مي گيرد. در سال هاي اخير تحقيقات زيادي در اين زمينه صورت گرفته است. سيستم لنفاوي شبانه به هنگام خواب فعال مي شود و سموم را دفع مي کند.
فضاي بين سلول هاي مغزي هنگام خواب گسترش مي يابند و راه را براي دفع کثيفي ها از طريق مايع مغزي نخاعي آسان مي کنند. جالب اين جاست که اکثر اين مواد پروتئين بتا آميلوئيد هستند که وجودشان در بدن باعث بيماري آلزايمر مي شود. اين پروتئين ها در روز انباشته و در شب دفع مي شوند.
خواب براي شناخت و تفسير و درک ضروري استواقعا براي اين که بفهميم خواب در قدرت درک و فهم ما اثر مي گذارد، به تحقيق نياز نيست چون واضح است؛ اما خوشبختانه تحقيقات زيادي در اين زمينه شده است. کمبود خواب مي تواند بر روي همه چيز، از درک گرفته تا توجه و تصميم گيري اثر بگذارد.
Thorpy مي گويد: همه مي دانيم عملکرد بهتر مغز به خواب بستگي دارد و براي انجام چند کار همزمان بايد تقويت شود. کمبود خواب مي تواند بر توانايي شخص در اين مورد اثر بگذارد. رانندگي يکي از مثال هاي انجام دادن چند کار هم زمان است، چرا که از دست ها، پا ها، چشم ها و هوشياري فرد استفاده مي کند.
کم خوابي بر عملکرد هاي ديگر قشر مغز مانند توجه و حافظه ي کاري نيز تأثير منفي مي گذارد. در تحقيقي نشان داده شده که 2 ساعت کمبود خواب به مدت 14 شب باعث افت عملکرد شرکت کننده ها در کارهاي عصبي-رفتاري مي شود که در آن کارها توجه و حافظه ي کوتاه مدت اهميت زيادي دارد.
تفکر واگرا (تفکر تخيلي) تحت تاثير کم خوابي از بين مي رود. در حالي که تفکر همگرا (توانايي يافتن جواب درست) سالم باقي مي ماند. در يکي از تحقيقات، شرکت کننده ها به مدت 32 ساعت بي خوابي کشيدند؛ سپس آن ها را مورد آزمايش جوانب متفاوتي از تفکر قرار دادند. افرادي که به مدت 32 ساعت بي خوابي کشيدند، به طور قابل توجهي در تفکر واگرا که شامل انعطاف پذيري و ابتکار بود، عملکرد ضعيفي داشتند. اکثر آن ها تمايل به تمريناتي مانند «کلمه ي نادرست را از ميان بقيه انتخاب کن» داشتند. واضح است که اين گونه تمرين ها اصلا به خلاقيت نياز ندارند.
در مقابل، تحقيق روي افرادي که به خوبي شب را خوابيده بودند، صورت گرفت. نتايج به اين صورت بود که اين افراد علاقه ي زيادي به حل تمرين هايي که بايد الگوي پنهان را در آن مي يافتند، داشتند.
رابطه ي تنگاتنگ کم خوابي و افسردگي
افرادي که مبتلا به افسردگي هستند، يا کم مي خوابند و يا بيش از حد. همچنين اگر کم خوابي منجر به افسردگي نشود، مي تواند به بيماري هاي بدتر از آن تبديل گردد. تحقيقات نشان داده اند افرادي که کمتر از 6 و يا بيشتر از 8 ساعت مي خوابند، خيلي بيشتر از بقيه در معرض ابتلا به افسردگي و اضطراب هستند. بخشي از مغز که مسئول تنظيم چرخه ي خواب و بيداري است، در بيماري افسردگي از بين مي رود.
طول عمر و سلامت جسمياگر چه از نظر فني آن چنان که مغز به خواب نياز دارد، بدن نيازي ندارد، اما کم خوابي ميتواند بيماري ها و اختلالات فيزيکي را تحت تاثير قرار دهد. تحقيق جديدي که توسط انجمن راديولوژي شمال آمريکا در کنفرانس سالانه ارائه شده نشان مي دهد پس از اين که راديولوژيست ها در شيفت 24 ساعته، به طور ميانگين 3 ساعت در شب خوابيدند، قلب شان درد گرفته و انقباضات آن افزايش يافت. اين افزايش در ضربان قلب، فشار خون و سطوح هورمون تيروئيد و کورتيزول نيز نمود پيدا کرد.
در تحقيقات ديگر متوجه شدند که کم خوابي باعث افزايش وزن و کاهش کنترل قند خون مي شود.
Thorpy مي گويد: از آن جايي که کم خوابي بر سيستم عصبي مرکزي تاثير گذار است، نمي توان عواقب ثانويه ي آن، که کل بدن را تحت تاثير قرار مي دهد، ناديده گرفت.
بچه ها به خواب نياز دارنداگر فرزند داشته باشيد، تا به حال متوجه شده ايد زماني که خوب نمي خوابند، بي حوصله شده و باعث آزار ديگران مي شوند. کم خوابي اثرات کوتاه مدتي بر بچه ها مي گذارد، اما اگر اين حالت تداوم پيدا کند، اثرات منفي آن را در عدم رشد مغز مي توان ديد. خوابيدن در رشد مغز خيلي موثر است، به همين دليل کودکان و نوزادان خيلي مي خوابند.
تحقيقات نشان دادند کودکاني که به دليل مشکلات تنفسي، شب ها به خوبي نمي خوابند، بيشتر از کودکاني که به خوبي مي خوابند در معرض ابتلا به بيش فعالي هستند. همچنين کودکاني که خوب مي خوابند عملکرد بهتري در مدرسه دارند. در مقطع دبستان، 18 دقيقه بيشتر خوابيدن در شب، باعث شده اثر بسيار خوبي در نمرات رياضي و انگليسي دانش آموزان ديده شود.
برخي از مدارس براي اين که گسترش مغز بچه ها به خوبي صورت گيرد، مدارس را ديرتر آغاز مي کنند تا آن ها ميران خواب لازم را کسب کنند.
شايد زماني که شما استرس داريد و يا حجم زيادي از کار براي انجام دادن داريد، خوابيدن در اولويت اول شما نباشد. اما تحقيقات ثابت کرده اند که خوابيدن يک ضرورت است و اگر به خوبي نخوابيد مغزتان شورش مي کند. پس زمان آن رسيده که بيشتر از هميشه به خواب توجه کنيم.