چاپ

اقداماتي مانند كاهش مرگ و مير نوزادان و كودكان، كاهش مرگ و مير مادران باردار، بهداشت دوران بارداري، بهداشت مادر و كودك، واكسيناسيون، مبارزه با بيماريهاي واگيردار، بهداشت محيط، ارتقاء سطح دانش و آگاهي هاي عمومي و اطلاع رساني علمي و دقيق و مستمر در راستاي آموزش همگاني، ارائه خدمات بهداشتي و درماني نوين و روزآمد، آسان سازي و افزايش ضريب دسترسي مردم به خدمات و امكانات بهداشتي و درماني، ساخت و اختراع تجهيزات و امكانات درماني و تشخيصي جديد و پيشرفته، گسترش و توسعه و ارتقاء سيستم خدمات بهداشتي اوليه، آهنگ رو به رشد تحقيقات و پژوهش هاي پزشكي، دستيابي به روشهاي درماني بهتر، تامين و تهيه و توليد داروهايي با ضريب تاثير بيشتر و عوارض جانبي كمتر، تغيير در شرايط و سبك زندگي، توجه به اصلاح رفتارهاي تغذيه اي، توجه بيشتر به بهداشت روان و… توانسته است ميانگين عمر را در كل جهان بالا ببرد.

ضمن اينكه آسيب پذيري و بالطبع تلفات انساني ناشي از حوادث و رخدادهايي مانند جنگ، حوادث و بلاياي طبيعي و… نيز كمتر شده است. البته نبايد پيشرفتهايي كه در كنترل و مهار و پيشگيري همه گيري هايي كه قبلا تلفات سنگين و بيشماري برجاي مي گذاشتند، را فراموش كنيم.

در كشورمان ايران هم اگر چه هنوز هم در حوزه بهداشت و درمان با وضعيت ايده آل فاصله داريم، ليكن به گواهي شاخص هاي معتبر بين المللي، شرايط خوب و قابل قبولي پيدا نموده ايم كه بالارفتن ميانگين عمر و اميد به زندگي در ايرانيان از آن جمله است.

ميانگين سني جامعه كنوني ايران به گونه اي است كه ايران را جامعه اي جوان مي دانند. به عبارت ديگر، هرم جمعيتي ايران از لحاظ فراواني گروههاي سني، در شرايطي است كه اكثريت جمعيت ايران را جوانان تشكيل مي دهند.

افزايش زاد و ولد و رشد لجام گسيخته جمعيت در سالهاي قبل از مهمترين دلايل اين تغيير است. البته به حمدلله آهنگ رشد جمعيت در ايران در حال حاضر به كمتر از يك سوم شرايط بحراني گذشته رسيده است و به استناد آخرين سرشماري نفوس و مسكن در سال 1385 به حدود 5/1 درصد رسيده است.

جوان بودن جامعه ايران از جهاتي چون نيروي انساني مولد و فعال، نوآوري و ابتكار، پرورش و تربيت نيروي كاردان و متخصص و تحصيل كرده، نشاط و طراوت فضاي عمومي جامعه، انگيزه هاي سياسي و اجتماعي و ورزشي، اهداف نظامي و دفاعي و… خود نوعي فرصت و پتانسيل و امتياز است، ليكن از سوي ديگر با ملاحظه مشكلات و تنگناهاي اشتغال، مسكن، ازدواج، سهم سرانه ملي، توليد ناخالص ملي، امكانات تحصيلي، مطالبات خاص و فزاينده دوران جواني، اوقات فراغت و… و در صورت بي توجهي و عدم مديريت صحيح و فقدان اهتمام ملي مي تواند تهديدكننده باشد.

بالارفتن تعداد سالمندان جامعه روي ديگر سكه است. اگر چه هم اكنون هم تعداد سالمندان ايراني بنا به دلايلي كه اشاره شد بيشتر از گذشته است، اما با محاسبه انبوه جواناني كه اكثريت جمعيت كنوني ايران را تشكيل مي دهند و اميد به زندگي آنها بيشتر و قوي تر و در نتيجه ميانگين عمر طولاني تري را انتظار دارند، به تدريج در سالهاي آينده و نه چندان دوري، جمعيت ايران به نحوي تغيير خواهد يافت كه درصد قابل ملاحظه و صدالبته به مراتب بيشتر از اكنون از جمعيت كشور را، مردان و زنان سالمند تشكيل خواهند داد.

خلاصه آنكه جوانان پر تعداد امروزي، سالمندان فرداي ايران خواهند بود و كشورمان بايد خود را براي شرايط ويژه اي آماده و مهيا سازد. چرا كه انبوه سالمندان فرداي ايران، به مقتضاي شرايط سني، روحيات و مطالبات دوران سالمندي، بيماريها و مشكلات فيزيكي و جسمي و رواني آن و… شرايطي غير از واقعيات جمعيت جوان امروز ايران را ايجاب خواهند نمود. اگر امروز توجه به اشتغال و مسكن و ازدواج جوانان از الزامات و اولويتهاي جدي مديريت كشور است، در آينده بايد رسيدگي به وضع سالمندان از قبيل طب سالمندي، نگهداري و مراقبت و پرستاري از آنها، ورزش و تفريح خاص اين دوران، تغذيه سالمندان و… را هم بايد به اولويت هاي مديريت كشور اضافه نمود.

متاسفانه عده اي آنگاه كه صحبت از سالمندي و سالمندان به ميان مي آيد، تنها به سراي سالمندان مي انديشند. در صورتي كه همانگونه كه اشاره رفت، موضوع فراتر از اينهاست. ضمن اينكه آنچه امروزه در سراهاي سالمندان كشور اجرا مي شود اغلب نوعي رفع تكليف است وگرنه نيازهاي دوران سالمندي در ابعاد مختلف كجا و وضعيت اين مراكز كجا.

البته بحث امكانات و بودجه اي كه بايد به اين حوزه اختصاص يابد، خود داستان ديگري است و كافي است كه اشاره كنيم اكثر اين مراكز در حال حاضر به صورت خيريه مردمي اداره مي شوند. اما سطحي نگري در برخورد با مسايل سالمندان و فقدان و يا ضعف نگاه علمي و كلان نگر در اين موضوع، مشكل ديگري است كه بايد بدان انديشيد و در رفع آن كوشيد.

آنچه امروزه و در كشورهاي پيشرفته دنبال مي شود علاوه بر اجتناب از جدايي و ايجاد فاصله بين سالمندان و كانون خانواده و نيز تكيه بر بهره مندي از توان و دانش و تجربه سالمندان بعنوان سرمايه اي ارزشمند، تاسيس مراكز و شهرك هايي است با شرايط آب و هوايي مناسب و با كليه امكانات رفاهي، تفريحي، علمي، ورزشي، پزشكي، توانبخشي و… تا سالمندان بتوانند بهره مند از امكاناتي مناسب، شرايطي سالم و مفيد را تجربه نمايند.

استفاده از افراد متخصص، كاردان و باتجربه درخصوص مسايل سالمندان، بهره گيري از توان خود سالمندان در اداره اين مراكز، آسان سازي روابط و تعاملات ميان سالمندان و خانواده ها، امكان همراهي و هم زيستي زوجهاي سالمند و… از اولويتها و امتيازات اين مراكز است.