چاپ

جوانان نيوز- دانش‌آموزان و خانواده‌هايشان بيش از هر زمان ديگري احساس مي‌کنند به مشورت و اطلاعات ضروري براي انتخاب درست و موثر رشته دانشگاهي نياز دارند. خوشبختانه چندين سال است مشاوران تحصيلي آگاه و متخصص در اين زمينه، بسترهاي لازم براي ارائه مشاوره به دانش آموزان و خانواده هايشان را فراهم کرده‌اند. در اين بين بسيار ضروري است که افراد، دقت کافي داشته باشند تا با مراجعه به مشاوران متعهد و آگاه، رشته خود را انتخاب کنند.

«اگر نياز مالي يا بي‌دقتي رسانه ملي با کمبود آگاهي داوطلبان کنکور همراه شود:

* ادعاها درباره انتخاب رشته، واقعيت پنداشته خواهد شد؛

* داوطلبان کنکور، مدعيان را بر روان‌شناسان و مشاوران مسئول ترجيح خواهند داد.

ادعاها:

در شبکه دو رسانه ملي در يک برنامه زنده و پرمخاطب، فردي با عنوان «برترين متخصص انتخاب رشته کنکور سراسري صدا و سيما»، چنين گفته است: «همچنان نيمي از موفقيت نهايي در گرو موضوع بسيار مهمي به نام انتخاب رشته است. من چندي پيش کارنامه‌اي را نشان دادم که فردي با رتبه 25 هزار از منطقه دو در رشته پرستاري دانشگاه روزانه قبول شده بود. بسياري از افراد به من مراجعه کردند که ما سال گذشته رتبه‌مان 11 هزار بود و همين پرستاري روزانه را هم انتخاب کرديم ولي قبول نشديم. من مي‌خوام بگم که آنها در انتخاب رشته اشتباه کردند. انتخاب رشته يک تکنيکه، تجربه لازم داره، روش‌هاي خاص خودش رو داره. نگران نباشيد اگر هم تا الان خوب درس نخونديد، بدونيد همچنان يک فرصت وجود داره».

سخنان فوق و شبيه آن، صرفا يک ادعاست؛ ادعايي که براي هر فرد واقف به تفکر نقاد و آشنا به اصول انتخاب رشته، علامت‌هاي سوالي ايجاد مي‌کند.

واقعيت‌ها:

* انتخاب رشته مهم است ولي نه اينکه 50 درصد از موفقيت نهايي در گرو آن باشد.

* هر گونه تاکيد افراطي بر فنون انتخاب رشته مي‌تواند گمراه‌کننده باشد.

* اين ادعا که با يک تکنيک انتخاب رشته مي‌توان جايگاه فرد را 14 هزار بهبود بخشيد، در سايه نياز مالي يا بي‌دقتي رسانه ملي است که فرصت چنين ابرازي داده مي‌شود و نيز به علت نيازهاي فردي مدعيان و فقر اطلاعاتي داوطلبان، اين ميوه تلخ حاصل مي‌شود که: «مهم نيست تو کم تلاش کرده باشي، پول داشته باش، مرا به عنوان مشاور انتخاب کن تا سرنوشتت تغيير يابد»؛ ميوه تلخي که چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت، آسيب‌هاي متعددي را براي آموزش عالي و جامعه فراهم مي‌آورد.

* ريشه برخي از آسيب‌هاي آموزش عالي در بحث کنکور و به ويژه فرايند انتخاب رشته نهفته است.

* واقعيت اين است که براساس ارزيابي‌هاي دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، در سال‌هاي مختلف بيش از 20 درصد و در برخي از سال‌ها حدود 30 درصد از دانشجويان، در رشته‌اي مشغول به تحصيل شده‌اند که به آن علاقه‌اي ندارند؛ امري که به عنوان عامل خطر برخي از مشکلات رواني - اجتماعي دانشجويان محسوب مي‌شود.

* واقعيت اين است که درصد قابل توجهي از داوطلبان که سرنوشت خود را به انتخاب‌کنندگان حرفه‌اي رشته مي‌سپارند، بدون شناخت کافي از علايق خود و بدون شناخت کافي از رشته‌ها نسبت به انتخاب اقدام مي‌کنند.

ضرورت‌ها:

* ضروري است داوطلبان کنکور در فرايند انتخاب رشته، با بهره‌گيري از مشورت‌ها، نقش فعالي را در کسب دانش و اطلاعات مرتبط با رشته‌ها و نيز نقش محوري را در تصميم‌گيري بر عهده بگيرند.

* ضروري است داوطلبان به جاي افتادن در تله مشاوره تکنيکال و تجاري، در صورت نياز از مشورت روان‌شناسان و مشاوران به‌ويژه در گرايش تربيتي برخوردار شوند؛ متخصصاني که ضمن توانايي هدايت تحصيلي بر اساس استعدادها و علايق، به اصول و فنون انتخاب رشته آگاه باشند.

* ضروري است داوطلبان و والدين آنها در مواجهه با پيام‌ها و تبليغات، حتي اگر از رسانه ملي پخش شود، تفکر نقادانه را در خود پرورش دهند.

* ضروري است درباره بحث کنکور و به‌ويژه انتخاب رشته که خانواده‌ها را به‌شدت درگير کرده است، «کميسيون تخصصي روان‌شناسي تربيتي سازمان نظام روان‌شناسي و مشاوره»، «انجمن روان‌شناسي تربيتي ايران» و نيز «گروه تخصصي روان‌شناسي تربيتي انجمن روان‌شناسي ايران» روشنگري‌هاي لازم را ارائه کنند.

يادمان باشد که:

همه ما به اندازه توانمان، حتي با روشنگري يک داوطلب يا والدين او در مقابل آسيب‌هايي که مي‌توانيم پيشگيري کنيم، مسئوليم.»