چاپ

آریا جوان_بر اساس آخرین آمارها سن اعتیاد در ایران به 13 سال رسیده‌ و این زنگ خطری برای جامعه به حساب می‌آید. زنگ خطری که زوایای تازه‌ای دارد و همین موضوع را سخت تر می‌کند.
برای اینکه موضوع اعتیاد در جامعه‌امروز را بررسی کنیم باید به چند نکته مهم توجه کنیم. اول اینکه‌اعتیاد از شکل همیشگی خود خارج شده. امروزه‌ اعتیاد به موادمخدر وارد فاز جدیدی شده‌ است که مخدرهای صنعتی را شامل می‌شود. این مخدرها عوارض بیشتری روی مغز افراد دارد و در عین حال این توهم را به ‌افراد می‌دهند که به‌ اعتیاد گرفتار نشده‌اند. خیلی از افراد سیگاری اعتقاد دارند که هنوز به سیگار اعتیاد پیدا نکردند و هر زمان که ‌اراده کنند به راحتی می‌توانند آن را کنار بگذارند.این موضوع در مورد دیگر مخدرها هم صادق است. امروزه جوانان زیادی با ظاهری آراسته و تحصیلکرده سراغ مخدرهایی می‌روند که چیزی از ظاهر آن‌ها کم نمی‌کند اما در عین حال آن‌ها را کم کم اسیر خود می‌کند.
برهمین اساس فرید براتی سده، معاون درمان و پیشگیری از اعتیاد مطرح کرده است: «طبق نتایج یک نمونه‌گیری از تمام مناطق تهران که به صورت تصادفی به دست آمده، عمده ماده مصرفی بین افراد دارای اعتیاد به ویژه در جمعیت جوان،
گل و مشتقات حشیش است.»
فاطمه عباسی، رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی نیز عنوان کرده است: «دسترسی راحت، نگرش مثبت به گل، کسب لذت ناسالم دروازه ورود به مصرف مواد مخدر است و اکنون بذر حشیش به راحتی در گلخانه و باغچه قابل کاشت است و این دسترسی به آن را راحت کرده است. همچنین این نگرش نادرست وجود دارد که مصرف گل اعتیادآور نیست، درحالی‌که توهم‌های ماندگار هم می‌تواند داشته باشد.»
اما درباره‌ اینکه چرا سن اعتیاد در کشور پایین می‌آید و چرا با وجود اطلاع رسانی درباره ‌آسیب‌های اعتیاد باز جوانان به ‌این سمت کشیده می‌شوند دلایل زیادی وجود دارد. شاید تا یک دهه پیش عدم اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی در این حوزه باعث می‌شد تا کسی از مضرات اعتیاد آگاهی نداشته باشد. اما دستکم در 20 سال گذشته کارهای فراوانی در این حوزه انجام شده است. با این حال اما اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی در کشور ما هم چنان وجود دارد و حل نشده ‌است. شاید یکی از مهم ترین مسائلی که باعث می‌شود جوانان به ‌اعتیاد گرایش داشته باشند، نبود یک آینده روشن است. جوانی که برای خود آینده‌ای را متصور نمی‌شود سعی می‌کند در لحظه خوش باشد. در لحظه خوش بودن از طریق مختلف به دست می‌آید اما یکی از مهم ترین آن‌ها استفاده‌از مواد مخدر است که ‌افراد را وارد دنیای دیگری می‌کند. جوانان با یک کلیشه ذهنی که هر زمان که‌ اراده کنند می‌توانند مواد مخدر را کنار بگذارند سراغ این موضوع می‌روند اما هرگز نمی‌توانند از آن بیرون بیایند. در حال حاضر یکی از مهم ترین مشکلات جوانان در ایران نبود تفریح است. تفریح دسته جمعی که بتوان در بیرون از خانه لحظات شادی را داشت. در ایران اما همه تفریح‌ها به خانه و دورهمی ‌ختم می‌شود و همین باعث شده تا در دورهمی‌ها مواد مخدر و مصرف آن تبدیل به تفریح عادی شود. یکی دیگر از علت‌هایی که باعث می‌شود اعتیاد هم چنان در صدر آسیب‌های اجتماعی باشد، این است که مواد مخدر از هر نوعی به راحتی قابل دسترس است. شما در هرجای ایران و در کمتر از یک ساعت می‌توانید مواد مخدری که می‌خواهید را خریداری کنید. درواقع فراوانی و سهل الوصول بودن آن باعث شده تا افراد برای یک بار هم که شده‌از روی کنجکاوی آن را امتحان کنند. طبیعتا بعد از یک بار امتحان کشش برای مصرف دوباره شدت می‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود تا چرخه‌اعتیاد تا ابد بچرخد. البته که برای چنین موضوعی با ابعاد گسترده‌ای که دارد، نمی‌توان تنها به چند دلیل بسنده کرد. اما نکته قابل توجه ‌اینجاست که‌اعتیاد و شکل آن در حال تغییر است. اعتیاد تنها برای افرادی با سطح زندگی پایین نیست. اعتیاد تنها مردان را درگیر خودش نمی‌کند.عاقبت همه معتادها به کارتن خوابی و خیابان ختم نمی‌شود و همه‌این‌ها مسائلی است که در جامعه شناسی نوین باید به صورت جدی پرداخته شود تا مسئله‌اعتیاد و گرایش جوانان در آخرین سال‌های قرن 14 شناسایی شود.
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی اعتیاد را معلولی از علت‌ها دانسته و گفته است: «این ناهنجاری یک علت ندارد، بلکه معلولی است که هیچ کسی نخواسته است بگوید علتش چیست. برای نمونه فردی را می‌بینیم
25 سال سن دارد و معتاد است و اعلام می‌کنیم او 5 سال مواد مخدر کشیده است؛ در حالی که باید بگوییم او 25 سال معتاد است؛ یعنی از دوران کودکی در خانواده و محیط آن، آنقدر درگیر مسائل مختلف بوده است که برای فرار از آنها به اعتیاد روی آورده است.»
دکتر امیرمحمود حریرچی از دیگر جامعه شناسانی است که در بیان ریشه های شکل گیری و گسترش اعتیاد در جامعه به نقش محوری خانواده اشاره کرده و معتقد است: «خانواده در بروز اعتیاد فرد نقش دارد، خیلی‌ از افراد برای فرار از موضوعی به سمت اعتیاد می‌روند چرا که برای اینگونه افراد کسی نبوده تا مشکل را برایش شرح دهد و همین زمینه کشیده شدن آنان به سمت مصرف مواد مخدر شده است.»وی در ادامه توضیح می دهد: «شاد نبودن، نداشتن تفریح، بیکاری و فقر و تورم هم در تسریع روند اعتیاد سهم بسزایی دارد و اگر سیاستگذاران به نسبت بر روی این مسائل تمرکز کرده و برنامه ریزی انجام دهند می توان درصد گرایش افراد به اعتیاد را کاهش داد.»