بزرگنمايي:

جوانان نیوز - دولت باید با یک نیت خیر و پاک که قرار است در جهت گسترش جامعه مدنی و رفع مسائل و مشکلات فعالیتی انجام دهد کنار سمن ها قرار گیرد و کمک کند تا آنها متشکل شده و روی پای خود بایستند. زیرا در غیر این صورت سازمان های مردم نهاد از معنا تهی می شوند.

سازمان های مردم نهاد جوانان در ایران در حوزه های مختلف اعم از اعتیاد، زنان، کودکان، محیط زیست، حوادث غیرمترقبه و سایر عرصه های فعالیت می کنند، آنها تلاش می کنند با شکل دهی به جامعه مدنی از مردم برای رشد جامعه کمک گرفته و مسائل و چالش ها را برطرف کنند. با این حال انجام چنین کارهایی ساده نیست، هر انجمنی برای ایجاد ساختار نیاز به دفتر دارد و همین مقوله با توجه به هزینه های کمرشکن در شهرهای بزرگ، بسیاری را از ادامه راه منصرف می کند. در مواقعی شاهدیم میان برنامه یک سازمان مردم نهاد و رویکرد دولتی تفاوت هایی مشاهده می شود، انجمن ها معمولا به دانش روز مجهزند و ارتباطات وسیعی با نهادهای بین المللی دارند و سعی می کند بر اساس آخرین تجربه ها فعالیت کنند اما در مقابل دولت ها گمان می کنند آنچه انجمن ها انجام می دهند یک روال معمول نیست. همین امر چالش را میان دو گروه شکل می دهد. چه رابطه ای باید میان دولت و سازمان مردم نهاد حاکم باشد و آیا می توان به استقلال مطلق دست یافت. دکتر فریبرز صفی، روان شناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با پایگاه خبری وزارت ورزش ‌جوانان به این پرسش ها پاسخ داد.
آیا دولت باید از سازمان های مردم نهاد جوانان حمایت کند یا اینکه امر به استقلال آنها صدمه می زند؟
در جامعه ما برای اینکه سازمان های مردم نهاد بیشتر جا بیفتند باید حمایت هایی را از سوی دولت دریافت کنند. ممکن است گروهی این نقد را وارد کنند که گروهی که کمک دولتی دریافت می کند نمی تواند عنوان سمن را همراه خود داشته باشد. اما حداقل حمایت هایی برای این گروه ها لازم است به عنوان مثال می توان دفتر با قیمت پایین تر در اختیار آنها قرار گیرد تا بتوانند کارهای خود را منسجم کرده و ساماندهی کنند. اما ذکر این نکته ضروری است که دولت نباید هیچ دخالتی در فعالیت سازمان های مردم نهاد داشته باشد. در واقع حمایت و مداخله با یکدیگر فرق دارند و نمی توان آنها را مترادف با یکدیگر در نظر گرفت.
آیا تفاوتی میان سازمان های مردم نهاد در ایران و خارج از ایران وجود دارد؟
بله در کشور ما قدمت فعالیت سازمان های مردم نهاد زیاد نیست و با ورود خود به ایران نیز ایرانیزه شده اند. برخی با توجه به آسیب هایی که ممکن است انجمن ها با آن مواجه شوند، چنین فعالیت هایی را فاقد اثربخشی می دانند اما من معتقدم باید به سازمان های مردم نهاد و فعالیت های اجتماعی فرصت داد. مانند هر چیزی که یک آغازی دارد، سازمان های مردم نهاد در طول زمان رشد می کنند و مراحل بلوغ خود را طی خواهد کرد، از این رو ما باید به آنها این فرصت و زمان را بدهیم تا سمن های جوانان به بلوغ خود برسند.
در فرهنگ ایرانی فعالیت های خیریه ای همواره مرسوم بوده و از این رو فعالیت هایی که در حوزه فقر یا کودکان قرار می گیرد نیز با استقبال بیشتری مواجه می شود و از آنها حمایت لازم به عمل می آید. سازمان مردم نهادی که در حوزه محیط زیست که همچنان در جامعه ما جا نیفتاده چه باید بکند؟ اگر از دولت پروژه بگیرد از آنها انتقاد می شود که چرا مشابه پیمانکار رفتار کرده اند، اگر از مردم کمک بگیرد که حجم کمک ها جوابگو نخواهد بود و حتی با انتقادات عدیده ای درباره منابع مالی خود مواجه می شود. این انجمن ها برای دوام خود چه باید بکنند؟
وقتی ما از سازمان مردم نهاد نام می بریم به این معناست که وابسته به دولت و حکومت نیستند. متاسفانه دولت در کشور ما اگر به یک انجمن یا سمن کمک کند در کنار آن عنصر دخالت نیز قطعا وجود خواهد داشت. این دخالت سبب می شود سازمان مردم نهاد کارکرد خود را از دست داده و تبدیل به بخش دیگری از دولت شود و بنا به خواست آنها رفتار کند. در حال حاضر انجمن هایی مانند گروه معتادان گمنام و... را داریم که گاه حتی جلوی فعالیت آنها گرفته می شود. استدلال منتقدان این انجمن ها نیز به یک فهم متفاوت از شیوه برخورد با این مساله برمی گردد. حال اگر بودجه این انجمن ها از سوی دولت تامین شده و یا به آنها کمک های دولتی شود که دخالت ها بسیار گسترده تر خواهد بود و مسیر سازمان نهاد را به سمت و سوی دیگر هدایت کند که در نهایت نامی از سمن بر آنها نیز نمی توان نهاد.
بنا بر این گفته ها کمک دولت چگونه و با چه انگیزه ای باید باشد؟
دولت باید با یک نیت خیر و پاک که قرار است در جهت گسترش جامعه مدنی و رفع مسائل و مشکلات فعالیتی انجام دهد کنار سمن ها قرار گیرد و کمک کند تا آنها متشکل شده و روی پای خود بایستند. زیرا در غیر این صورت سازمان های مردم نهاد از معنا تهی می شوند.
با توجه به گفته های شما کمک های مردمی باید در حداقلی ترین شکل خود باشد، در عین حال گاه شاهدیم که کمک های مردمی نیز حساسیت هایی را ایجاد می کند، برای رفع این حساسیت چه باید کرد؟
باید دید حساسیت از طرف چه مرجعی ایجاد می شود. در زلزله کرمانشاه ما شاهد کمک خودجوش مردمی به زلزله زدگان بودیم حال اگر بتوانیم این رویه را در خصوص سازمان هایی مردم نهاد نیز جا بیندازیم می توانیم به مقوله ی استقلال سازمان های مردم نهاد برسیم.
برای این جا افتادن چه باید بکنیم؟
بایستی ضرورت یاری‌رسانی به سازمان های مردم نهاد در مردم ایجاد شود. ایرانی ها یک زیربنای احساسی دارند که موجب می شود با فرهنگ سازی در این خصوص به پتانسیل قدرتمندی برای سمن ها تبدیل شوند. به عنوان مثال در خصوص تمایل به کاهش فقر از سوی مردم استقبال زیادی وجود دارد اما در خصوص حمایت از معتادان و خروج آنها از چرخه اعتیاد چنین عزمی دیده نمی شود. اگر ما بتوانیم اعتیاد را به عنوان یک بیماری معرفی کنیم و این امر برای مردم نهادینه شود، می توان امیدوار بود افرادی که ترک کرده اند بار دیگر وارد چرخه فعالیت های اقتصادی شده و گذشته خود را جبران کنند. در این بخش دولت می تواند با فعالیت های تبلیغاتی و رسانه ای جایگاه سازمان های مردم نهاد را تقویت کند.