بزرگنمايي:

عبارت "اينترنت اشيا" Internet of Things براي نخستين بار در سال 1999 توسط "کوين اشتون" استفاده شد و در آن، جهاني را توصيف کرد که در آن همه چيز از جمله اشياي بي جان، براي خود هويت ديجيتال داشته باشند و به کامپيوترها اجازه دهند آنها را سازماندهي و مديريت کنند. در اين پروژه، همانگونه که تاکنون اينترنت وسيله اتصال افراد با يکديگر بود، از اين پس تمام اشيا نيز به واسطه اينترنت به هم متصل مي شوند. در فرآيند اينترنت اشيا، قابليت ارسال داده از طريق شبکه هاي ارتباطي ( اينترنت يا اينترانت) براي همه موجودات اعم از انسان، حيوان و اشيا فراهم مي شود. با وجود گذشت کمتر از يک دهه از تولد پديده "اينترنت اشيا" و تازه بودن جنبه هاي آن براي بسياري از مردم عادي و حتي محققان، شتاب فوق العاده علم و فناوري موجب شده، دنياي ارتباطات و اطلاعات شاهد ظهور يک پديده جديد و جذاب با عنوان "هوشمندي اشيا" باشد. خوشبختانه مسوولان حوزه هاي دانشگاهي و تحقيقاتي کشور با هوشياري و به موقع وارد اين عرصه شده اند تا تجربه ورود دير هنگام و فاصله ما با کشورهاي پيشرفته در فناوري هاي گذشته تکرار نشود. علاوه بر اقدامات انجام گرفته در مراکز تحقيقاتي وابسته به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، دانشگاه ها هم در اين عرصه ورود فعالي داشته و همکاري گسترده اي با مراکز بين المللي پيشتاز در اين حوزه را آغاز کرده اند. مشاور رئيس دانشگاه آزاد اسلامي از آغاز همکاري واحد علوم و تحقيقات اين دانشگاه با دانشگاه سنت موراي آمريکا در زمينه حسگرهاي هوشمند يا اشيا هوشمند خبر داد. دکتر "مجيد عباسپور" افزود: طرح اوليه اي در اين زمينه تهيه شده که براساس آن، با همکاري دانشگاه ايالتي موراي، يک مرکز تحقيقات "اشياي هوشمند" راه اندازي خواهيم کرد که محل آن در واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد خواهد بود و فعاليت هاي پژوهشي به صورت مشترک بين محققان دو دانشگاه به انجام خواهد رسيد. دکتر "عبدالرحمان يارعلي" استاد ايراني و مشاور فني دانشگاه ايالتي "موراي"Murray State آمريکا که نقش مهمي در راه اندازي اين مرکز تحقيقاتي در ايران ايفا مي کند در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا به تشريح ماهيت و اهميت موضوع "هوشمندي اشيا" پرداخت. وي در توضيح تفاوت هاي "اينترنت اشيا" و "هوشمندي اشيا" گفت: دانش "اينترنت اشيا" فقط به موضوع اتصال اشيا برمي گردد که اطلاعات را به صورت خام ذخيره مي کند و ممکن است از يک وسيله و ابزار به يک ابزار ديگر منتقل کند و بحث اتصال آن به اينترنت مطرح است ولي "هوشمندي اشيا"، Intelligence Of Things، مفهوم بخشيدن به ديتاهاي (داده هاي اطلاعاتي) خام است که داده ها را پردازش کند و براساس يک سري سيستم هاي پيشرفته و هوش مصنوعي، يک مفهوم به آنها مي دهد تا بتوانند تصميم گير باشند. يارعلي خاطرنشان کرد: بحث هوشمندي به معناي مفهوم بخشيدن به حجم عظيمي از ديتا و طبقه بندي آنها براي تصميم گيري است و در واقع، دقت و تصميم گيري توسط ابزار و وسايل از طريق پردازش اطلاعات را ميسر مي سازد. استاد دانشگاه ايالتي کنتاکي آمريکا در معرفي کاربردهاي گسترده "هوشمندي اشيا " نيز اظهار داشت: به عنوان مثال، اين قابليت مي تواند در صنعت خودروسازي به کار گرفته شود و يا در داروسازي، مقدار دارويي که نياز است براي بيهوشي به طور دقيق مشخص و به کادر پزشکي اعلام کند. وي ادامه داد: هوشمندي اشيا همچنين مي تواند در کنترل مصرف انرژي در ساختمانها، در اتوماسيون سيستم برق به منظور افزايش راندمان توليد و يا حوزه حمل و نقل دريايي و زميني استفاده شود. يارعلي به کاربردهاي گسترده هوشمندي اشيا در عرصه کشاورزي و محيط زيست اشاره کرد و گفت: مراکزي که هوشمندي اشيا را تجربه و آزمايش مي کنند، فعاليت هاي تحقيقاتي خود را از محيط منزل شروع کرده اند و بعد به شهر و محيط زيست تسري داده اند و سالهاي آينده هم اين بحث در صنايع مختلف کاربرد گسترده خواهد يافت. **قابليت هوشمندي اشيا در پيش بيني خشکسالي به گفته وي در حوزه کشاورزي و پيش بيني خشکسالي با استفاده از هوشمندي اشيا، سازمان ناسا در آمريکا پيگيري هاي زيادي داشته و به دانشگاه ها در ايالتهاي مختلف بودجه مي دهد تا آگاهي هاي لازم نسبت به اين مساله به کشاورزان داده شود. اين متخصص فناوري هاي مخابراتي توضيح داد: پيش بيني وضعيت هوا يا خشکسالي در يکسال آينده از از طريق سنسورهاي هوشمندي صورت مي گيرد که تکنولوژي هاي اين حوزه، بسيار کم هزينه و ساده است. وي افزود: همينطور در زمينه صرفه جويي در مصرف آب که يک مساله بغرنج در برخي کشورهاست، دانش هوشمندي اشيا مي تواند به تعيين نوع محصول قابل کشت براساس پيش بيني ها و شرايط موجود کمک کند. يارعلي، دامداري را يکي از عرصه هاي داراي پتانسيل براي استفاده از فناوري هاي هوشمندي اشيا ذکر کرد و گفت: بکارگيري اين سنسورهاي هوشمند به ما اين امکان را مي دهد که درصورت بيمار بودن يک حيوان در دامداري، حيوان حامل ويروس را قبل از اينکه بيماري را به ديگر دامها انتقال دهد، شناسايي کنند و اطلاع رساني نيز از طريق موبايل کشاورز و دامدار به وي صورت مي گيرد تا دام بيمار را از ديگر دام ها جدا کند. **کاربردهاي موثر هوشمندي اشيا در پيش بيني زلزله و آتش سوزي وي به برخي زمينه هاي مستعد براي بکارگيري اين حوزه فناوري نوين در ايران اشاره داشت و گفت: با توجه به مطرح بودن هميشگي بحث زلزله در ايران، همين سنسورهاي هوشمند مي توانند حداقل به اندازه 5 ثانيه قبل از وقوع زمين لرزه، دو نوع موج را به ما گزارش کرده و به افراد هشدار بدهد تا محل را ترک کنند. استاد دانشگاه ايالتي کنتاکي بيان داشت: در حوزه جنگلداري و محيط زيست نيز سنسورهاي هوشمند مي توانند پيش بيني کنند که کدام قسمت از جنگل در معرض خطر آتش سوزي است و با توجه به وضعيت اقليمي، پوشش گياهي و وضعيت آب و هوا، احتمال آتش سوزي در کدام منطقه از جنگل يا مرتع وجود دارد. وي اضافه کرد: در سيستم هاي برق، وقتي قسمتي از برق شهر قطع مي شود پيدا کردن ترانسفورمري که موجب بروز قطعي شده است توسط کارشناسان، ممکن است زمان زيادي طول بکشد ولي سنسورها مي توانند تشخيص بدهند که کدام ترانسفورمر مشکل داشته است و وصل مجدد جريان برق را تسهيل و تسريع کنند. **کاهش 30 درصدي مصرف برق ساختمانها با هوشمند کردن اشيا يارعلي که در يک پروژه هوشمندي اشيا در آمريکا مشغول به فعاليت است درخصوص تجربه هاي خود و وضعيت اين پروژه گفت: ما در آمريکا در ايالت ويرجينيا يک پروژه موسوم به "بي ماس" (BEMOSS) يا Building Energy Management Open Source Software داريم که آن را در "ويرجينيا تک" به سرپرستي پروفسور رحمان به انجام رسانديم. وي تصريح کرد: در اين پروژه، يک نرم افزار را در سه، چهار منزل مسکوني، ساختمان دولتي و دانشگاه به منظور کنترل و ذخيره انرژي، پياده کرديم و به اين ترتيب، مصرف انرژي اين ساختمانها را از طريق هوشمندي اشياي آنها تا حدود 30 درصد کاهش داديم. يارعلي با بيان اينکه درحال حاضر به خاطر پيشرفت، ارزان شدن و ساده شدن تکنولوژي ها مي توان کارهاي زيادي انجام داد، اظهار داشت: اين روزها هزينه ساخت چيپ ها و ابزارهايي که در شرکتهاي الکترونيکي توليد مي شود، بسيار پايين آمده است و اين موضوع، پتانسيل بسيار خوبي براي بکارگيري گسترده فناوري هاي جديد به شمار مي آيد. وي تاکيد کرد: تصور مي کنم با راه اندازي مرکز تحقيقات سنسورها در ايران، چنانچه علاوه بر کارهاي تحقيقاتي درکنار آن، سنسور هم توليد شود و جريان سازي لازم براي همکاري با دانشگاه هاي ديگر و صنايع کشور صورت گيرد نتايج بسيار خوبي از اين طرح به دست خواهد آمد. اين متخصص فناوري هاي مخابراتي خاطرنشان کرد: متاسفانه سالهاي طولاني در حوزه مخابرات صرفا کاربر و مصرفه کننده تکنولوژي بوديم و خودمان توليد نداشتيم که اميدوارم تاکيدات مقام معظم رهبري بر موضوع اقتصاد مقاومتي در اين حوزه، فقط در حد حرف باقي نماند و با ايجاد اين مرکز، اقتصاد مقاومتي به شکلي بتواند جريان ساز باشد. وي لازمه تحقق پيشرفت در فناوري هاي جديد به ويژه "هوشمندي اشيا" را ايجاد يک مرکز تحقيقاتي و همکاري دانشگاه ها با يکديگر و همچنين ارتباط با مراکز تحقيقاتي پيشرفته دنيا و تبادل ايده و تجربه و فناوري با صاحبنظران مطرح اين حوزه عنوان کرد. يارعلي با اين نتيجه گيري که هوشمند کردن اشيا، بحث بهينه سازي، تصميم گيري و کاربرد سرويس هاي جديد است، گفت: مجموع اين فعاليت ها منجر به ايجاد ارزش افزوده خواهد شد و کاربردها و سرويس هاي جديدي را در بازار ارائه مي دهد که اشتغالزايي و رشد اقتصاد را به دنبال خواهد داشت.