بزرگنمايي:
کشف انسان فلورسي (هومو فلورسينسيس) در
سال 2003، شاخه عجيبي را به درخت خانواده انسان افزود. در همان زماني که
انسان ها در سراسر آسيا پراکنده مي شدند و نئاندرتال ها در اروپا به سوي
انقراض پيش مي رفتند، اين انسان يک صد سانتي متري در حال حفر غار در جزيره
فلورس يا همان اندونزي امروزي بوده است.
اما اينکه انسان فلورسي دقيقا از کجا
آمده، معمايي است. برخي فرضيات به سادگي پيشنهاد مي کردند، اين انسان
فلورسي در واقع يک انسان مدرنِ کوتوله بوده است. اما ويژگي هاي اسکلتش آن
را شبيه به يکي از بستگان هومو ارکتوس مي کند. اکنون تحقيقات جديد نشان مي
دهد، انسان فلورسي ممکن است، در زماني بسيار دورتر از شاخه انسان جدا شده
باشد.
بر خلاف مطالعات پيشين، اين تيم تحقيقاتي
از دانشگاه ملي استراليا، در مطالعه خود از 133 نمونه از استخوان هاي
جمجمه، فک پايين و دندان هاي انواع گونه هاي مدرن و باستاني را که از
کشورهاي مختلف از جمله آفريقا و اروپا جمع آوري کرده بودند، مورد بررسي
قرار دادند. اکثر مطالعات قبلي تنها جمجمه و فک پايين را مطالعه کرده
بودند.
اين محققان همچنين از روش هاي مدرن آناليز
آماري بر اساس آخرين شواهد کشف شده بهره بردند. آنها دريافتند هومو ارکتوس
و انسان فلورسي ساختار استخواني کاملا متفاوتي به خصوص در فک و لگن با هم
دارند.
تصوير هنري از انسان فلورسي (هومو
فلورسينسيس)، دانشمندان مي گويند، شواهد بيشتري يافته اند که نشان مي دهد،
انسان فلورسي به گونه تازه اي از انسان تعلق دارد. به گفته دانشمندان اين
موجود يک صد سانتي متري با 30 کيلوگرمي احتمالا تا هشت هزار سال قبل در
جزيره اندونزيايي فلورز مي زيست. از زمان کشف بقاياي اين موجود، پژوهشگران
درگير جدالي سخت درباره هويت اين موجودات ريز اندام بوده اند
در حالي که جمجمه و فک پايين انسان فلورسي
ويژگي هاي مشترک بيشتري با هومو ارکتوس دارند، اما ويژگي هاي بقيه اسکلت
ويژگي شباهتي با هومو ارکتوس ندارد و به نظر مي رسد، بسيار قديمي تر بوده
اند.
محققان در عوض انسان فلورسي که را اغلب به
جهت قامت کوتاهش به آن هابيت گفته مي شود، به عنوان پسر عموي گونه هاي
هومو هابيليس در نظر مي گيرند. هومو هابيليس که بين 1.65 تا 2.4 ميليون سال
قبل مي زيسته اند، کهن ترين تبار شناخته شده انسان محسوب مي شوند و ممکن
است، در واقع حلقه گم شده بين شمپانزه و انسان باشد. هومو هابيليس ويژگي
هاي شبيه به بوزينه را حتي با وجود افزايش گنجايش مغز حفظ کرده و فک آن گام
به گام به ظاهري که انسان مدرن مي دانيم، نزديک شده است.
غاري که انسان فلورسي در آن کشف شد. اين
بقاياي استخواني قايا در غار ليانگ بوا در فلورس اندونزي کشف شدند. محققان
در آن زمان استدلال مي کردند، هابيت ها از اعقاب يک گونه ماقبل تاريخ
انساني – شايد هومو ارکتوس – باشند که بيش از يک ميليون سال قبل به اين
جزيره جنوب شرقي آسيا رسيدند
اين مورد موضوع ديگري را مطرح کرده، اينکه
آيا هومو هابيليس يک انسان اوليه بوده يا اينکه يکي از بستگان
استرالوپيتکوس(جنوبي‌کپي‌آساي باريک اندام) بوده است. استرالوپيتکوس از
شاخه بوزينه هاي بزرگ دوپا جدا شده، به اين جهت به احتمال زياد جد انسان
محسوب مي شده است. اما با اين وجود، خيلي کهن تر از چيزي است که بتوان آن
را به عنوان يک بوزينه منقرض شده به شمار آورد. در عوض ممکن است، هومو
ارگاستر (انسان کاروَرز)، فسيل انساني که بين هابيليس و انسان فلورسي قرار
مي گرفته، اولين گونه انسان بوده باشد. به اين جهت اگر انسان فلورسي براي
جد انسان بودن بيش از حد بدوي در نظر گرفته مي شود، هابيت هم به اين ترتيب
بدوي است و نمي تواند جد انسان باشد.
اين محققان درمقاله اي که روز جمعه در
نشريه "Human Evolution” منتشر شده کرده اند، نتيجه گيري کرده اند:
"بنابراين، فرضيه وجود رابطه نزديک بين ارکتوس و هومو فلورسينسيس رد مي شود
که در تضاد با فرضيه اي است که انسان فلورسي از تبار هومو ارکتوس تکامل
يافته است.”
جمجمه انسان فلورسي به اندازه يک گريپ
فروت است. دانشمندان با توجه به گنجايش کم جمجمه انسان فلورسي، ادعا مي
کنند که اندام اين موجودات به احتمال زياد طي يک فرآيند انتخاب طبيعي موسوم
به انقباض جزيره اي کوچکتر شده است. اين احتمال هست که جمجمه هومو
فلورسينسيس متعلق به هومو ارکتوس باشد که در اثر زندگي در جزيره کوچک شده
است
اين يافته ها، از اين نظريه پشتيباني مي
کند که انسان هاي مدرن از يک گونه در آفريقا تکامل يافته اند و هومو
هابيليس و دو گونه ديگر داراي يک جد مشترک بوده اند. همچنين اين امکان وجود
دارد که انسان فلورسي در آفريقا تکامل يافته و سپس از آنجا مهاجرت کرده
است يا اينکه جد مشترک از آفريقا مهاجرت کرده و سپس به انسان فلورسي تکامل
يافته است.
پروفسور مايک لي از دانشگاه فليندرز و
موزه استرالياي جنوبي از مدلسازي آماري براي آناليز داده هايي که اين
محققان جمع آوري کرده اند، بهره برده است. او مي گويد، يافته ها بسيار واضح
هستند.
لي توضيح مي دهد: ” انسان فلورسي داراي
جايگاه بسيار کهني در درخت تکاملي انسان است. ما مي توانيم 99 درصد مطمئن
باشيم که انسان فلورسي به هومو ارکتکوس ارتباطي ندارد و نزديک به 100 درصد
اطمينان داريم، يک هوموساپينس ناقص الخلقه (يا به عبارتي کوتوله) نيست.”
در هر صورت، هابيت به جاي اينکه از تبار
هابيليس ها باشند، از بستگان آن بوده اند، به همان صورتي که انسان و
نئاندرتال از بستگان نزديک محسوب مي شود، اما از يک جد مشترک جدا شده اند.
اينکه چه کسي جد انسان (به احتمال زياد گونه هاي استرالوپيتکوس)، بايد
منتظر پاسخ قطعي آن در تحقيقات آينده باشيم.