بزرگنمايي:

دوران بلوغ براي شما و فرزندتان مي تواند دوران سختي باشد. فرزند نوجوان تان به غير از اينکه از نظر جسمي تغيير و تحولاتي پيدا مي کند، رشد چشمگيري در تکامل رواني- اجتماعي نيز دارد. خيلي از کارشناسان گوشه گيري ها، نوسانات خلق و خو و ساير تغييرات رفتاري را بخشي از روند طبيعي بلوغ مي دانند.

دوران بلوغ براي شما و فرزندتان مي تواند دوران سختي باشد. فرزند نوجوان تان به غير از اينکه از نظر جسمي تغيير و تحولاتي پيدا مي کند، رشد چشمگيري در تکامل رواني- اجتماعي نيز دارد. خيلي از کارشناسان گوشه گيري ها، نوسانات خلق و خو و ساير تغييرات رفتاري را بخشي از روند طبيعي بلوغ مي دانند، اما پژوهشگران دريافته اند که در برخي موارد، اين ويژگي ها مي تواند نشانگر ارتباط بلوغ با افسردگي باشد.

افسردگي در دوران بلوغ چقدر شايع است؟
تخمين زده شده که دو درصد از بچه هاي زير 10 سال، افسردگي را تجربه مي کنند و بين سنين 10 تا 14 سال، به طو ميانگين ميزان افسردگي به 5 تا 8 درصد افزايش پيدا مي کند. اگرچه ميزان افسردگي پيش از بلوغ، در پسرها بيشتر از دخترهاست، اما در دوران بلوغ، ميزان افسردگي براي دخترها دو برابر پسرها مي شود.

چرا در دوران بلوغ، افسردگي بيشتر مي شود؟
تئوري هاي گوناگوني در مورد افزايش افسردگي در زمان بلوغ وجود دارد، اما محققان در اين مورد توافق چنداني حاصل نکرده اند:

- هورمون ها: استروژن، که هورمون جنسي زنانه است، ارتباط با افسردگي دارد. ميزان اين هورمون در دخترها در زمان بلوغ به ميزان بسيار زيادي افزايش مي يابد که مي تواند باعث افزايش افسردگي در آنها شود. اما در مورد پسرها اين قضيه برعکس است، يعني تستوسترون که هورمون جنسي مردانه است و در دوران بلوغ پسرها افزايش مي يابد، هيچ ارتباطي با افسردگي ندارد.

- مرحله تکامل جسمي: برخي مطالعات نشان مي دهد تغيير و تکامل هاي جسمي در اواسط دوران بلوغ، باعث افزايش ميزان افسردگي مي شود.

- زمان شروع بلوغ: يک سري از پژوهش ها نيز نشان مي دهند زمان شروع بلوغ روي ميزان افسردگي تاثير دارد، يعني بلوغ زود هنگام يا ديرهنگام، موجب بروز علائم شديدتري از افسردگي مي شود.

- حوادث استرس زاي زندگي: در دوران بلوغ، فعاليت هاي آموزشي و روابط اجتماعي، پيچيده تر و دشوارتر مي شوند که مي تواند استرس برانگيز باشد. بعضي از بچه ها بيشتر در معرض افسردگي هستند که دليلش حوادث استرس برانگيز در زندگي آنهاست.

علائم افسردگي
تغيير در عادت هاي غذايي و برنامة خواب (خوردن و خوابيدن بسيار زياد يا بسيار کم)
تغييرات قابل توجه در وزن (افزايش يا کاهش)
بي علاقگي نوجوان به حضور در مدرسه يا کاهش کارايي در مدرسه
گوشه گيري، کناره گيري از دوستان يا اعضاي خانواده
بروز عصبانيت و طغيان ناگهاني
بي قراري يا اضطراب عمومي
واکنش تند دربرابر انتقاد، حتي انتقاد سازنده
بي علاقگي و خودداري از شرکت در تفريحات و سرگرمي هايي که پيش از اين، به آن ها علاقه مند بوده اند
دودلي، عدم تمرکز، فراموشکاري
احساس بي ارزش بودن و گناه
شکايت هاي پي درپي از بيماري درعين سلامت کامل جسمي
نداشتن انگيزه و اشتياق براي زندگي روزمره
استفاده از مواد مخدر و الکل
فکر کردن و حرف زدن درباره خودکشي


گوشه گيري ها، نوسانات خلق و خو و ساير تغييرات رفتاري بخشي از روند طبيعي بلوغ است

11 فرمان براي والدين نوجوان افسرده
والدين يک نوجوان افسرده بودن و درست و سنجيده رفتار کردن، کار راحتي نيست. مي توانيد از اين توصيه ها کمک بگيريد:

1) اگر رفتار و اخلاق نوجوان شما به گونه اي است که مشکوک هستيد ممکن است افسرده شده باشد، با پزشک مشورت کنيد. اگر او سالم باشد ضرر نمي کنيد اما اگر افسردگي اش درمان نشود ممکن است اعتياد و خودکشي براي او به بار بياورد.

2) خانواده مي تواند پناه خوبي براي يک نوجوان افسرده باشد. با فرزندتان مهربان باشيد و به او اجازه دهيد که احساسات و افکارش را با شما در ميان بگذارد. روابط خوب و محکم با نوجوانتان به شما اين امکان را مي دهد که در همان مراحل اوليه افسردگي از حال او با خبر شويد و بتوانيد سريعتر اقدام کنيد. علائم افسردگي در نوجوانتان نبايد شما را ناراحت کند و مهمتر اين که رفتاري پرخاشگرانه با او نداشته باشيد و هرگز او را مسخره نکنيد.

3) گوش شنوا باشيد. از نصيحت کردن و فرمان دادن و دعوا کردن خودداري کنيد و سعي کنيد در عوض به مشکلات و احساسات فرزندتان گوش کنيد و بفهميد که چه چيزهايي ذهن او را درگير خودش کرده. درباره مشکلات خانواده هم به نحوي که بر آنها تاثير منفي نداشته باشد و آنها را نگران نکند. صحبت کنيد. در عين حال فرزند خود را تشويق کنيد تا احساسات خود يا هر نگراني ديگري که دارد را هر طور مي خواهد با شما در ميان بگذارد.

4) نوجوانتان را تشويق کنيد مهارتهاي مورد علاقه اش را ياد بگيرد.همين مهارتها مي تواندبه او انگيزه تلاش براي زندگي بدهد. مثلا اگر نقاشي يا ورزش خاصي را دوست دارد به او اجازه دهيد در آن زمينه پيشرفت کند. همچنين لازم است اين اطمينان را در آنها ايجاد کنيد که کاملاً طبيعي است گاهي بعضي چيزها را بخوبي ياد نگيرند و تنها چيزي که براي آموختن نياز دارند، زمان و تمرين بيشتر است.

5) موفقيت فرزندتان در يک زمينه کوچک را بزرگ کنيد و بگذاريد مغرور شود. اين تشويق به او کمک مي کند که استعداد خود را بشناسد و تلاش بيشتري براي کسب موفقيتهاي بيشتر کند.

6) از پيش داوري و قضاوت بي موقع خودداري کنيد. اجازه دهيد نوجوان گام هاي طبيعي خود را در مسير رشد بردارد و او را با انتظارات بيش از حد خود يا ايجاد ديگر مسئوليت هاي خانوادگي به زحمت نيندازيد

7) با آنها در مورد موضوعاتي نظير فشار همسالان، انتخاب يک برنامه روزمره، دوستيابي، مسائلي نظير سيگار کشيدن، مواد مخدر و مسائل جنسي تا حدي که امکان دارد و مي تواند براي آنها مفيد باشد، صحبت کنيد. دورادور او را تحت نظر داشته باشيد و با دوستانش هم آشنا باشيد.

8) اجازه دهيد فرزندتان در هر زماني که به شما نياز دارد، حتي اگر خسته هستيد، با شما حرف بزند و مسائلش را به شما بگويد. او را براي آخر هفته منتظر نگذاريد، اما در عين حال آنقدر در دسترس نباشيد که وقتي براي تنها بودن و خلوت کردن نداشته باشد.

9) برنامه اي بريزيد که فرزندتان شبها زود و به موقع به خواب برود. تحقيقات پزشکي نشان داده بچه هايي که زودتر مي خوابند، خواب کافي داشته و کمتر به افسردگي مبتلا مي شوند. متخصصان انجمن خواب آمريکا اعلام کرده اند8 تا 9 ساعت خواب براي نوجوان شما لازم است. ديگر نظارت بر کافي بودن خواب با شما!

10) لازم است بدانيد کساني که داروهاي ضد افسردگي مصرف مي کنند ممکن است بيشتر به خودکشي فکر کنند و بنابر اين اگر نوجوان شما طبق توصيه پزشک داروي ضد افسردگي مي خورد ديگر با خيال راحت او را رها نکنيد. بلکه لازم است رفتار و اخلاق او را زير نظر داشته باشيد و مراقب علائم ميل به خودکشي باشيد تا بتوانيدبا پزشک درميان گذاشته و به موقع جلوي او را بگيريد.

11) اگر کودکان يا نوجوانان، مرتبا ورزش کنند و وضعيت جسمي خود را در حالت طبيعي و خوب نگه دارند، نسبت به زماني که از نظر جسمي وضعيت خوبي نداشته اند، کمتر مضطرب و افسرده خواهند بود . روان شناسان دو گروه افراد را با هم مقايسه کرده اند : گروه اول ورزش هاي سخت و گروه دوم ورزش هاي سبک انجام مي دادند . اضطراب افراد گروه اول آشکار از اضطراب افراد گروه دوم کمتر بود . ورزش آثار منفي استرس را به شيوه هاي مختلفي کاهش مي دهد . در درجه اول هورمون هاي وارد شده در جريان خون به هنگام استرس را مصرف و خطر آنها را در اثر گذاشتن بر دستگاه ايمني بدن کاهش مي دهند . در درجه دوم تنش متراکم در ماهيچه ها را آزاد مي سازد . و بالاخره نيرو و قدرت بدني را افزايش داده، مقاومت دستگاه قلبي عروقي را زيادتر مي کند . آمادگي جسمي مطلوب و فعاليت هاي بدني، بهترين وسيله براي مقابله و پيشگيري از بروز افسردگي و ديگر اختلالات رواني است . ورزش در فضاي باز، بر افسردگي تاثير قابل ملاحظه اي دارد.