بزرگنمايي:

جوانان نيوز- در اين فرآيند سطح هورمون تستسترون که يکي از اصلي ‌ترين هورمون ‌هاي مردانه (آندروژن ‌ها) است به طور پيوسته کاهش مي ‌يابد و مرد علايمي‌ نظير گرگرفتگي، افسردگي و تغييرات خلق و خوي را تجربه مي‌ کند.

علاوه بر فرآيند طبيعي سالخوردگي و افزايش سن عواملي نظير برخي از بيماري‌ هاي قلبي، استفاده طولاني مدت از برخي داروها، افسردگي، چاقي که بر توليد هورمون تستسترون تاثير دارند مي ‌توانند آغاز کننده زودرس آندروپوز باشند.

در تاريخ پزشکي همواره سخناني در مورد يائسگي مردان ميانسال يافت مي ‌شود و اولين بار لفظ آندروپوز توسط اچ هالفورد(1813) و سپس توسط اي وارنر(1930) مطرح گشت و بيان شد تعدادي از مردان يک دروه يائسگي شبيه به آن چه در زنان است با يک شدت کمتر ولي با تداوم بيشتر را تجربه مي ‌کنند.

در اين زمينه تئوري هايي نظير تئوري بيولوژيکي و تئوري رواني - اجتماعي مطرح گشت که به ترتيب بيان مي ‌دارند که تغييرات فيزيکي در مقدار هورمون‌ هاي مترشحه بدن نقش دارند و سيستم رواني - اجتماعي و فشارهاي رواني ايجاد کننده آندروپوز هستند.

عللي نظير از دست دادن اشتياق به کار مانند اخراج از کار، تغييرات ناگهاني در همسر، از دست دادن فرصت‌ هاي مناسب در زندگي و ناتواني جسمي‌ اثبات کننده اين تئوري‌ هستند.

تفاوت هاي يائسگي در مردان و زنان:

* يائسگي در زنان به دليل کاهش توليد هورمون استروژن است در حالي که در مردان به دليل کاهش توليد هورمون تستسترون است.

* بر خلاف خانم‌ ها، مردان علايم مشخص نظير کاهش يا قطع قاعدگي ندارند که ورود آن ها را به اين مرحله نشان دهد.

* زنان در اين دوره باروري خود را به طور کامل از دست مي ‌دهند در حالي که مردان هرگز باروري خود را به طور کامل در طي آندروپوز از دست نمي ‌دهند.

* توليد هورمون کم مي ‌شود ولي هرگز قطع نمي ‌گردد؛ گر چه ممکن است از ميزان موفقيت باروري کاسته شود ولي با توليد اسپرم هم چنان به فرد اجازه داده مي‌ شود فرزندان سالمي‌ را حتي در دهه 80 زندگي داشته ‌باشند.

علائم آندروپوز

با افزايش سن و کاهش تدريجي هورمون تستسترون يک سري از تغييرات جسمي‌ و رواني تحت عنوان سندرم پادام (padam partial androgen deficit disorder in ageing men ) در بدن روي مي ‌دهد.

اصلي‌ ترين علامت آندروپوز خستگي و بي حوصلگي است. افسردگي، خشم، افزايش تحريک ‌پذيري و کاهش فعاليت جنسي از بارزترين علايم آن است.
به طوري که 80 درصد مردان، مشکل کاهش تمايلات جنسي دارند. از ديگر علايم مي ‌توان به تغيير در اندام ‌ها و کاهش توده ماهيچه‌ اي بدن، گرگرفتگي، کاهش لذت از زندگي، کاهش حافظه و سطح کارآيي، تکرار ادرار به خصوص در شب، يبوست، کاهش قد، ريزش مو و وجود دردهاي استخواني اشاره کرد.

نقش تستسترون در بدن:

همان طور که بيان شد علت اصلي بروز آندروپوز کاهش سطح تستسترون در بدن است.

تستسترون در بدن عهده دار دو نقش اساسي است:

1- مسئول توانايي عملکرد جنسي مردان نظير توليد و آزادسازي اسپرم، داشتن رفتار جنسي نرمال و شروع فعاليت جنسي.

2- ويژگي‌ هاي جنسي ثانويه مانند توده ماهيچه ‌اي بدن، موهاي بدن، بم شدن صدا و حالت بدن.

بر همين اساس مي ‌توان گفت که کيفيت ژنتيکي اسپرم با افزايش سن کاهش مي ‌يابد و حتي در درمان‌ هاي تلقيح داخل رحمي ‌مورد استفاده در نازايي، ميزان زمان لازم براي دستيابي به يک حاملگي با افزايش سن به طور قابل ‌ملاحظه اي کاهش مي ‌يابد.

لازم به ذکر است تستسترون در بدن به دو حالت آزاد و متصل به گلوبولين يافت مي ‌شود.

رابطه بين هورمون استروژن و آندروپوز:

هورمون استروژن نوعي هورمون جنسي زنانه است که در دوران يائسگي زنان کاهش مي يابد. توليد استروژن به مقدار کم در ساختار هورموني بدن مردان، طبيعي است؛ چنان که زنان نيز توليد کمي‌ از تستسترون در بدن خود دارند.

بدن مردان مي ‌تواند بخشي معيني از هورمون تستسترون را به استروژن تبديل کند و در اين ميان از آنزيم آروماتاز کمک مي ‌گيرد.

استروژن براي مغز مردان بسيار سودمند است و هر چه قدر مرد پيرتر مي ‌شود توليد اين آنزيم بالاتر مي ‌رود ولي اگر سطح هورمون استروژن غير قابل کنترل شود با اثرات مردانه هورمون تستسترون رقابت مي ‌کند.

گفتني است استروژن به شدت اثر تستسترون را کاهش مي ‌دهد و اين عامل باعث افزايش خطر حمله قلبي و افزايش رشد سلول هاي پروستات مي ‌شود.

چاقي و آندروپوز، يائسگي در مردان

چاقي و آندروپوز:

در بسياري از موارد، چاقي به خصوص در قسمت‌ هاي شکمي‌ به عدم تعادل هورمون‌ هاي مردانه نسبت داده شده است. سلول ‌هاي چربي حاوي تعداد زيادي آنزيم آروماتاز و استروژن هستند که در چربي توليد و ذخيره شده‌ اند؛ سلول ‌هاي چربي آنزيم آروماتاز را سنتنر کرده که سبب تغيير هورمون‌ هاي مردانه به استروژن مي ‌شود. بنابراين افزايش چربي سبب مي ‌گردد سطح هورمون استروژن افزايش ‌يابد.

تهديدات زندگي مشترک در دوران آندروپوز:

* انجام کارهاي خطرناک و مبالغه‌ آميز توسط مرد تا بتواند مردانگي ‌اش را به خودش ثابت کند.

* مرد ممکن است افسرده، دچار شک و ترديد و دلسردي و نااميدي در زندگي گردد.

* ممکن است به طور موقت به دليل شرايط مهم انگاشته شود و اين حالت مي ‌تواند فرد را به سمت خيانت در زندگي سوق دهد.

* طلاق

درمان آندروپوز:

آندروپوز همانند يائسگي زنان داراي درمان است اما متفاوت.

اين درمان‌ ها عبارت هستند از:

درمان جايگزيني با هورمون تستسترون(trt)، استفاده از توليدات گياهي، رژيم غذايي مناسب، حمايت‌ هاي روحي از سوي خانواده و داشتن خواب کافي و فعاليت‌ هاي ورزشي منظم.

درمان جايگزيني با هورمون تستسترون(testosterone replacement therapy):

trt از ابتدايي ‌ترين درمان ها در آندروپوز است و هدف آن برگرداندن سطح تستسترون به مقدار طبيعي است.

اين درمان تاثير بالايي داشته و از علايم آندروپوز به شدت مي ‌کاهد. trt به اشکال تزريقي، خوراکي و انواع ژل کاربرد دارد و در کل مي ‌توان گفت علاوه بر داشتن اثر محافظتي بر روي بيماري‌ هاي قلبي، ديابت و کند ذهني مي ‌تواند ميل جنسي را افزايش داده، قواي بدني را بهبود بخشيده و قدرت ماهيچه‌ اي را افزايش دهد.

توليدات گياهي:
طبق تحقيقات انجام شده توليدات گياهي سطح تستسترون آزاد خون را افزايش داده و باعث ثبات آن مي ‌شوند؛ در نتيجه از علايم آندروپوز مي‌ کاهند.

همچنين اين موارد به بدن کمک مي ‌کنند خود توليد طبيعي داشته باشد بدون اين که احتياجي به جايگزيني با منبع خارجي داشته ‌باشد.

عصاره گزنه و آلوي آفريقايي دو گياه مورد استفاده هستند. عصاره گياه داراي منحصر به فرد ترين کارآيي است و در مورادي ديده شده است بهتر از ساير درمان ها جواب مي ‌دهد.

رژيم غذايي مناسب:

با توجه به برخي از علايم آندروپوز موارد زير توصيه مي‌ شود:

در درمان گرگرفتگي بايستي از چاي، قهوه، غذاهاي پُرادويه و بسيار شيرين پرهيز نمود و از مايعات فراوان استفاده کرد.

در نوسانات خلقي به دليل اختلال در سروتونين استفاده از حبوبات و غلات توصيه مي ‌شود همچنين در مورد پوکي استخوان مصرف شير، سويا، ماست کم چربي، ماهي آزاد، سبزيجات سبز رنگ و انجير و در مورد بيماري ‌هاي قلبي مصرف غذاهاي حاوي روغن امگا3 مانند روغن ماهي آزاد بسيار سودمند است.

نقش همسر در دوران آندروپوز:

برقراري يک ارتباط صميمانه با همسر در اين موقعيت يکي از اساسي ‌ترين مسائل است و مهم است که خانواده اين ارتباط را حفظ کند.

راهکارهاي زير براي دستيابي به اين ارتباط صميمانه توصيه مي‌ گردد:

1- سعي در فهميدن احساسات و اهداف همسر

2- گوش ‌دادن به حرف‌ هاي همسر، گفتن حرف‌ هاي دلنشين و تحسين برانگيز و ايجاد دلگرمي

3- انجام مشورت در امور زندگي براي اين که به همسر خود نشان دهد که تغييرات امروز در ازاي کسب تجربه است.

4- عدم تقاضاي چيزي که مرد را تحت فشار قرار دهد. (حذف هر عامل آزاردهنده)

5- کمک براي پذيرفتن اين مطلب که برخي از اهداف دست نيافتني‌ هستند.

6- برنامه ‌ريزي براي دوران بازنشستگي

7- انجام تفريحات سالم و مهيج

8- گذراندن اوقات بي کاري با دوستان و حتي پيدا کردن دوستان جديد

9- انجام مشاوره و معاينات جسمي

در نهايت اين که آندروپوز فصلي طبيعي از زندگي يک مرد است. يک مساله دروني است که مرد بايد آن را به عنوان يک واقعيت دوران ميانسالي بپذيرد و بداند مي‌ تواند به طور کامل نقش پدر و همسر را در طي يا بعد از دوران آندروپوز ايفا کند.
 
روي ديگر ماجرا

محققان بر اساس يک بازبيني جديد خاطرنشان کردند که موضوع يائسگي در مردان يک افسانه است.

پژوهشگران هشدار دادند: در حال حاضر هيچ مدرک علمي قطعي وجود ندارد که تاييد کند اين سندرم در مردان هم بروز مي ‌کند. اين در حالي است که محققان حدود يک دهه است که تصور مي ‌کنند احتمال يائسگي در مردان نيز وجود دارد.

برخي معتقدند که اين سندرم در مردان با افت سطح هورمون مردانه تستوسترون ارتباط دارد که به طور طبيعي با بالا رفتن سن رخ مي‌ دهد. علائم اين افت هورموني نيز شامل کاهش توان جنسي، افسردگي و کاهش قدرت بدني است. اما در واقع اين افت هورمون در مردان خيلي به کندي صورت مي ‌گيرد و بسياري از مردان که ادعا مي ‌کنند به اين علائم مبتلا هستند در واقع سطح هورموني طبيعي دارند.

علاوه بر اين، تحقيقات نشان داده است که کاهش ميزان تستوسترون مي‌ تواند هيچ علائمي نداشته باشد.

روزنامه تلگراف در اين باره نوشت: محققان هشدار مي ‌دهند که استفاده از تستوسترون مصنوعي براي مقابله با اين علائم هنوز سوال برانگيز و مشکوک است. بنابراين هورمون درماني در مردان مُسن بدون علائم يا بدون کاهش قابل ملاحظه هورمون تستوسترون به هيچ وجه توصيه نمي ‌شود.