آریا جوان - توریسم آنلاین: نام قلعه پیرزن از قلعه دختر آمده است؛ درباره قدمت قلعه پیرزن لواسان سند مکتوب و موثقی وجود ندارد.آن زمان پیرزن به معنای جای بالاتر از پرواز عقاب یا خردمند و دانا بوده است.
پریسا امیرقاسم خانی / نام قلعه پیرزن از قلعه دختر آمده است؛ درباره قدمت قلعه پیرزن لواسان سند مکتوب و موثقی وجود ندارد، ولی آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد بسیاری از قلعه‌ها در دوره ساسانیان به نام قلعه دختر خوانده می‌شدند و مظهر الهه آب بودند، آن زمان پیرزن به معنای جای بالاتر از پرواز عقاب یا خردمند و دانا بوده است
برخی اسامی در محله‌ها ناخودآگاه کنجکاوی و ماجرا جویی مخاطب را بر می‌انگیزد و نگاه‌ها را به سمت خود می‌کشاند.
یکی از این نام‌ها متعلق به قلعه‌ای تاریخی در روستای «کند» از محله لواسانات است. نام این قلعه تاریخی، «قلعه پیرزن» است که جزو آثار تاریخی و هویتی محله به شمار می‌رود. شنیدن داستان آن و اینکه چرا قلعه پیرزن خوانده می‌شود از زبان محلی‌ها جالب و شنیدنی است.
دیوار به جا مانده از قلعه: برای رفتن به قلعه پیرزن، باید از شرق تجریش به سمت لواسان حرکت کنید. بعد عبور از بلوار لواسان، سمت چپ، به خیابان شهید اسدیان می‌رسید. خیابانی که از قدیم‌الایام به جاده «کند» شهرت داشته و روستایی به همین نام در ابتدای آن قرار دارد که به 2 بخش کند علیا و سفلی تقسیم می‌شود.
قلعه تاریخی پیرزن در روستای کند علیا واقع شده، و مسیر قلعه بخشی ماشین رو و بخشی پیاده‌رو است. مسیر ماشین رو از جاده خاکی به نام «اشکسته» می‌گذرد. هنگام عبور از اشکسته باغ‌های سر سبز روستای «کند» را می‌بینیم. مسیر پیاده‌رو کوهستانی است و پیاده‌روی در آن برای رسیدن به قلعه حدود 3 ساعت طول می‌کشد.

قلعه در بالاترین نقطه و ارتفاع 3200 متری از سطح دریا واقع شده است. روبه‌روی قلعه پیرزن، قلعه تاریخی «ساکا» قرار گرفته و مسیر پیاده‌روی قلعه پیرزن سنگلاخی و تقریباً صعب‌العبور است. وقتی همراه راهنما به قلعه رسیدیم با دیواری سنگی روبه‌رو شدیم که حدود 7‌متر ارتفاع و 5‌متر عرض و یک‌متر قطر داشت.
این دیوار در حقیقت تنها بخشی از قلعه تاریخی پیرزن است که باقی مانده است. جنس دیوار سنگی از ساروج و سنگ است. در وسط دیوار دریچه‌ای به اندازه 70 در 70 سانت وجود دارد. از داخل دریچه عظمت کوه‌ها پیداست و پشت سر، شهر لواسان زیر پایتان قرار دارد.
به فاصله 10 متری و پایین‌تر از قلعه، حوضچه‌ای سنگی خالی از آب است، که گویا در زمان‌های دور پر از آب بوده است. حوضچه 2‌متر طول، یکی و نیم‌متر عرض و یک‌متر ارتفاع دارد. سنگ‌های داخل حوضچه در نگاه اول شبیه کاشیکاری است که گویا گذشت قرن‌ها آن را ساییده، ولی هنوز نشانه‌ای از کاشیاری در آن دیده می‌شود. در ارتفاعات قلعه پیرزن، زندگی به طرز عجیب و مرموزی جریان دارد.
پرستشگاه زرتشتیان: بسیاری قدمت قلعه پیرزن را هزاران سال پیش می‌دانند. در اسناد تاریخی و در سفر نامه ناصرخسرو نام قلعه پیرزن آمده است. نادر ضرابیان، از اهالی قدیمی لواسان و کارشناس تاریخی و فرهنگی در این‌باره می‌گوید: «نام قلعه پیرزن از قلعه دختر آمده است.
درباره قدمت قلعه پیرزن سند مکتوب و موثقی وجود ندارد، ولی آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد بسیاری از قلعه‌ها در دوره ساسانیان به نام قلعه دختر خوانده می‌شدند و مظهر الهه آب بودند. آن زمان پیرزن به معنای جای بالاتر از پرواز عقاب یا خردمند و دانا بوده است.
بنابراین به نظر می‌آید قلعه پیرزن، جای خاص و مقدسی در دوره ساسانیان و قبل از اسلام بوده که پرستشگاه و معبد زرتشتیان به شمار می‌رفته و به این دلیل که نام آن مونث است، می‌تواند مانند سایر قلعه دخترهای دوره ساسانیان، مظهر الهه آب باشد. آن زمان مردمانی زرتشتی کنار قلعه و در همین روستای کند می‌زیستند که به کشاورزی مشغول بودند و این قلعه عبادتگاه آنها به شمار می‌رفته، آب نیز میان کشاورزان زرتشتی از اهمیت بالایی برخوردار بوده، برای همین قلعه نیز می‌تواند الهه آب به شمار برود.» ضرابیان، در ادامه می‌گوید: «چون قلعه در بلندی قرار داشته و راه دسترسی به آن صعب‌العبور است، بنابراین باید توسط دولتی‌های آن زمان ساخته شده باشد.»
در میان محلی‌ها روایت‌های متفاوت ولی شنیدنی از قلعه پیرزن وجود دارد که بیشتر شبیه افسانه است. عده‌ای می‌گویند زمانی در قلعه، پیرزنی زندگی می‌کرده، برای همین به قلعه پیرزن شهرت پیدا کرده و عده‌ای می‌گویند قلعه پیرزن محل دیده‌بانی اشرار بوده و برخی می‌گویند شکل قلعه از دور شبیه پیرزنی در حال قلیان کشیدن است. ولی آنچه مشخص است وجود دیوارساروجی و سنگی باقی مانده از قلعه است هنوز بعد از گذشت سال‌ها همچنان محکم و قوی باقی مانده است.
محل استراحت چوپانان و کوهنوردان: بسیاری از اهالی کند و لواسان نام قلعه پیرزن را شنیده‌اند، ولی هنوز آن را ندیده‌اند. اهالی قدیمی محله می‌گویند: «از زمانی که به یاد دارطم قلعه پیرزن به علت راه صعب‌العبورش، محل رفت‌وآمد اهالی نبوده و کمتر کسی به آنجا رفت‌وآمد می‌کرده و هنوز هم همینطور است. برای همین قلعه پیرزن میان اهالی به جایی دور افتاده و گاهی ترسناک شهرت دارد.»
اطراف قلعه پیرزن از سال‌ها قبل آن‌طور که به یاد می‌آوریم محل استراحت چوپانان روستا بوده، گاهی نیز سبزی‌کن‌های کوهی یا شکارچیان و کوهنوردان به این محل می‌رفتند. شنیده‌ایم که برخی از ماجراجویان گنج نیز به قلعه پیرزن می‌رفتند و گاهی به حفاری در اطراف قلعه می‌پرداختند، ولی هیچ‌گاه گنجی در قلعه پیرزن پیدا نشده است.