بزرگنمايي:

آریا جوان -

به گزارش شانا به نقل از مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، پس از ماه‌ها گفت‌وگوهای مقدماتی در قالب کارگروه اقلیمی آمریکا و چین، قرار بود سیاست‌گذاران و کارشناسان دو کشور نخستین نشست رسمی خود را ماه آینده برگزار کنند تا درباره مسائلی مانند کاهش انتشار گاز متان، برق پاک، اقتصاد چرخشی (circular economy) و اقدام‌های اقلیمی در شهرها بحث و گفت‌وگو کنند، اما جدال دیپلماتیک اخیر بین دو کشور سبب شد که چین این کارگروه را به حالت تعلیق درآورد. تام وودروف (Thom Woodroofe) از اندیشکده انجمن آسیا که برای راه‌اندازی این کارگروه رایزنی کرده است، تعلیق آن را «شرم‌آور» خواند.
نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا به همراه یک هیئت از کنگره آمریکا با وجود هشدارهای دولت چین به تازگی از تایوان بازدید کرد و متعهد شد که از آزادی این کشور در برابر تجاوز دفاع کند.
دولت چین که تایوان را بخشی از چین می‌داند، بیانیه‌ای صادر کرد و گفت که «مذاکرات چین و آمریکا درباره تغییرات اقلیمی را به‌همراه همکاری‌های نظامی و حقوقی تعلیق می‌کند.»
جان کری، نماینده ویژه اقلیمی ایالات متحده که مذاکرات با چین را رهبری می‌کند، گفت: این بیانیه «هم ناامیدکننده و هم نادرست» است و «اگر ما با هم در اقدام اقلیمی پیشروی نکنیم، کل جهان از عواقب آن صدمه خواهد دید.»
کری سعی کرده است گفت‌وگوهای اقلیمی دو کشور را از بحث‌های ژئوپلیتیکی و حقوق بشری جدا نگه دارد. اما وزیر امورخارجه چین، وانگ‌یی (Wang Yi)، در سپتامبر پارسال هشدار داده بود درحالی‌که مذاکرات اقلیمی «واحه» است، اطراف واحه بیابان است و این واحه ممکن است خیلی زود به بیابان تبدیل شود.
درحالی‌که کارشناسان دیپلماسی اقلیمی به‌طور گسترده موافق این هستند که تعلیق مذاکرات بین دو کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان مانع از اقدام‌های اقلیمی می‌شود، اما در مورد اهمیت و تأثیر آن اختلاف نظر دارند.
برخی کارشناسان به نقشی که همکاری ایالات متحده و چین می‌تواند در تسریع کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در دو کشور و پیشبرد مذاکرات گسترده‌تر بین‌المللی در زمینه اقلیم ایفا کند، اشاره می‌کنند. به‌عنوان نمونه لی شو (Lee Shuo)، مشاور صلح سبز در آسیای شرقی، گفت: «این دو کشور اگر وزن خود را روی هم بگذارند و در کنار هم باشند، برای پیشبرد اهداف جهانی اقلیم بسیار مهم است. یکی از موارد آینده، نشست اعضای کنوانسیون در مصر (COP27) است. در نتیجه تنش کنونی، شما انتظار سیاست آشفته‌تری را در آنجا داشته باشید».
اما برخی دیگر گفتند که هر دو کشور به اقدام‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای داخلی خود ادامه می‌دهند و حتی برخی از جنبه‌های اقدام‌های اقلیمی می‌تواند با رقابت بین دو ابرقدرت از جمله تأمین مالی بین‌المللی برای صرف هزینه بیشتر تسریع شود. البته در موضوع تأمین مالی اقلیمی با توجه به اینکه چین در گروه کشورهای درحال‌توسعه در مذاکرات جهانی اقلیم قرار دارد و به‌دنبال دریافت کمک مالی و فنی اقلیمی است، اگر عقب‌گردی صورت نگیرد، نمی‌توان شاهد رقابتی بین دو کشور به ویژه از سوی چین بود.
الکس هاکبارت، تحلیل‌گر آمریکایی و چینی موسسه E3G گفت: «هر دو کشور خارج از مذاکرات دوجانبه بر روی اقلیم عمل کرده‌اند و به این کار ادامه خواهند داد. چین، مانند ایالات متحده، از آثار اقلیمی در امان نیست و به اقدام مقابله با تغییر اقلیم خود ادامه خواهد داد، زیرا این کار را برای منافع ملی خود می‌بیند.
برنیس لی (Bernice Lee)، مدیر تحقیقات آتی مؤسسه چتم‌هاوس افزود: این پیامدها نباید شکست‌دهنده توافق بین دو کشور باشد... سرانجام تسریع اقدام‌های جاه‌طلبانه اقلیمی داخلی هر دو کشور، به نفع آن‌هاست.
در هر حال، فوری‌ترین پیامد کوتاه‌مدت تنش اخیر سیاسی بین دو کشور این است که نخستین نشست برنامه‌ریزی‌شده کارگروه اقلیمی احیاشده آمریکا و چین برگزار نشود.
این کارگروه در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما ایجاد شد و پیش از اینکه از سوی دولت دونالد ترامپ لغو شود، به توسعه همکاری اقلیمی دو کشور کمک کرد که سرانجام منجر به امضای موافقت‌نامه پاریس در سال 2015 شد.
در سال 2021، جان کری، نماینده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا در اقلیم، مجموعه نشست‌های را با همتای چینی خود شی ژنهوا (Xie Zhenhua) برگزار کرد. این نشست منجر به امضای توافق مشترک غافلگیرکننده در نشست بیست‌وششم اعضای کنوانسیون تغییر اقلیم (COP26) در ماه نوامبر گذشته شد.
پکن و واشنگتن توافق کردند کارگروهی برای تقویت اقدام‌های اقلیمی در دهه 2020 ایجاد کنند که به‌طور منظم با تمرکز بر تقویت اقدام‌های مشخص تشکیل جلسه دهد.
در این توافق‌نامه آمده است دستورکار این کارگروه «ممکن است شامل بحث درباره سیاست‌ها و نکات فنی، شناسایی برنامه‌ها و پروژه‌هایی باشد که هر دو طرف به آنها علاقه‌مند هستند و نشست میان مقام‌های دولتی و کارشناسان برگزار می‌شود.
مسائل انتشار متان، برق پاک و اقدام در شهرها احتمالاً در دستورکار نشست‌ کارگروه مشترک خواهد بود، همچنین به گفته برخی موضوع جنگل‌داری نیز در دستورکار قرار دارد. متان، برق و جنگل‌ها اولویت‌های اقلیمی آمریکا هستند، درحالی‌که موضوع اقدام‌ در شهرها از سوی چین پیشنهاد شده است.
وودروف گفت: کل فعالیت‌های گروه کاری مشترک از سوی کری و ژنهوا نظارت خواهد شد و چند جریان کاری نیز از سوی متخصصان فنی هدایت می‌شود.
وی افزود: این فرمت به شما امکان می‌دهد متخصصان فنی را پای میز مذاکره بیاورید و در واقع هر دو طرف به‌طور مشخص مزایای همکاری را ببینند. شما بحث‌هایی دارید که واقعاً برای کمک به هر دو طرف در مورد چگونگی کاهش بیشتر انتشار گاز متان یا آنچه باید برای تسریع جذب خودروهای انجام شود، مفید و موثر است.
وی تأکید کرد: مردم تعجب می‌کنند که چرا 9 ماه پس از نشست گلاسکو (COP26) کارگروه مشترک اقلیمی چین و آمریکا هیچ نشستی برگزار نکرده است، اما من فکر می‌کنم این امر به‌طور کامل قریب‌الوقوع بوده و احتمالاً در سپتامبر اتفاق می‌افتد.