محمدمهدی تندگویان در گفتگو با اعتماد:
مشکل تشکلها برخورد نهادهای فراقانونی است / راهحل نجات کشور تشکلها هستند
ورزش
بزرگنمايي:
آریا جوان - نخبگان علمی و صنعتی همواره مورد تقدیر قرار میگرفتند، اما در کشور کمتر به نخبگان اجتماعی توجه میشود. ممکن است ما دبیری در یکی از تشکلها داشته باشیم که به راحتی ٢٠٠ -١٠٠ نفر را مشغول به کار کرده باشد، ممکن است این فرد تحصیلات چندان دانشگاهی هم نداشته باشد یا نخبه علمی نباشد، اما از نظر ما این فرد یک نخبه اجتماعی است، چون توانسته اشتغال فعال برای ١٠٠ نفر ایجاد کند. چه چیزی در شرایط فعلی برای کشور مهمتر از این است که یک جوانی همت کرده و فضای اشتغال ایجاد کند. در حوزه آسیبهای اجتماعی راهحل نجات ما ایجاد اشتغال است
محمدمهدی تندگویان یک سالی میشود که به عنوان معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان منصوب شده است. در طول این یک سال بیشتر از هر چیزی واژه «تشکل» در ادبیات خبری او دیده میشود.
تاکید او بر موضوع تشکلگرایی و تلاشش برای اعطای تسهیلاتی که نقش مشوق را برای جوانان فعال در تشکلها داشت، بهانهای شد تا در شرایطی که میتوان نگرانی از آینده کشور را در نگاه همه جوانان دید، از او بپرسیم تشکلهای جوانان قرار است برای آینده این کشور چه کار کنند؟ فعالیت جوانان در ساختارهای سازمانیافته و منسجم تشکلها چقدر میتواند در بحرانها به کمک بیایند؟
به عنوان بالاترین مقام مسوول در حوزه جوانان ، وضعیت تشکلگرایی حوزه جوانان را در کشور چطور ارزیابی میکنید؟
فعالیت در تشکلها با اینکه در کشور قدمت دارد اما به نوعی در حوزه جوانان نوپا است. دلیل این نوپا بودن این است که سازمان ملی جوانان در مقطعی شاهد تحولات و تغییر مدیریت بود و بعد هم منحل شد. ادغام این سازمان با سازمان تربیتبدنی و شکلگیری وزارت ورزش و جوانان باعث شد روندی که در دوره اصلاحات شکل گرفته بود عملا عقیم بماند. اگر تشکلگرایی با همان روالی که در دولت اصلاحات شروع شده بود ادامه پیدا میکرد، تسهیلات لازم در اختیار این حوزه قرار میگرفت و توجه لازم به این حوزه میشد، شاید امروز ما به یک مرز استاندارد در فعالیت تشکلها در کشور رسیده بودیم. اما واقعیت این است که ما امروز از این دستاورد عقب هستیم. اگر سازمان ملی جوانان با همان سرعت و با همان تفکری که شکل گرفته به فعالیت خود ادامه میداد، امروز ما حرفهای دیگری در حوزه تشکلها میزدیم. ما هنوز از پایههای اولیه صحبت میکنیم. امروز میتوانستیم از دستاوردهایمان صحبت کنیم و از کارهایی که در این حوزه صورت گرفته است، اما متاسفانه در یک دوره هشتساله همهچیز این سازمان نابود شد.
اتفاقاتی در دولت جدید افتاده است، در ابتدای فعالیت دولت یازدهم حدود ٧٠ تشکل جوانان در کشور فعال بودند و در حال حاضر حدود ٢ هزار تشکل فعال در سراسر کشور توسط جوانان اداره میشوند. از مجموع ٢ هزار تشکل تا پایان سال ٩٦، ٤٨درصد در حوزه اجتماعی فعالیت میکنند، ٢٣درصد در حوزه فرهنگی، ١٥درصد اعتقادی- مذهبی هستند و ١٢درصد فعالیت علمی و پژوهشی دارند.
میزان ثبت تشکلها از ابتدای سال تا امروز نسبت به مدت مشابه در سال گذشته تقریبا ٢٣ درصد افزایش داشت، خوشبینانه باید تا پایان امسال اگر مشکلاتمان با وزارت کشور و موضوع ثبت و کد شناسه حل شود، به سه هزار تشکل هم برسیم با توجه به درخواستهایی که در نوبت داریم. همه توصیه ما به جوانان این است که تشکل ایجاد کنند و در تشکلها فعالیت داشته باشند. من به عنوان متولی حوزه جوانان نمیتوانم برای تکتک جوانان کاری انجام دهم، اما اگر در قالب تشکل موضوعی را مطرح کنند میتوانیم اقداماتی انجام دهیم.
این آمارها بیشتر کمی است، از نظر کیفی چقدر بررسی صورت گرفته تا مشخص شود میزان تاثیرگذاری این تشکلها چقدر است؟
در حال حاضر در حوزه سمنها وضعیت خوبی داریم. اما در مورد اینکه چرا بر کمیت تاکید داریم، ما باید ابتدا به این سمت برویم که بین جوانان در زمینه تشکلگرایی ایجاد انگیزه کنیم. جوانان تشویق شوند که به این سمت بیایند. باید در مرحله اول رشد کمی شکل بگیرد و تشکلگرایی در کشور تبدیل به یک فرهنگ نهادینه شده شود و بعد به سراغ کیفیت برویم. چون معتقدیم که ابتدا فرهنگ فعالیت در تشکلها باید نهادینه شود. در کنار افزایش کمیت اتفاقاتی میافتد که به افزایش کیفیت هم کمک میکند. باید فرصتی در اختیار جوانان قرار میگرفت، فارغ از اینکه رتبهبندی و درجهبندی صورت گیرد، تا این اقبال به فعالیت در تشکل در جامعه ایجاد شود. با وجود افزایش آمار فعالان در تشکلها، هنوز معتقدم استقبال مناسبی از تشکلها در جامعه وجود ندارد. با توجه به جامعه جوان ایران که مدعی هستیم یکچهارم جمعیت کشور را تشکیل میدهند، انتظار ما این است که بیشتر از این درخواست برای ثبت تشکل داشته باشیم، به همین دلیل فکر میکنم هنوز باید در زمینه فرهنگسازی و جذب جوانان به این امر تلاش کنیم. تشکلگرایی جوانان هنوز در کمیت به مرحله ایده آل نرسیده و هنوز جای کار دارد.
در زمینه کیفیسازی اتفاقاتی در زمان مدیریتهای قبلی افتاده است. شکلگیری مجامع استانی تشکلها یکی از این اقدامات بود. در حال حاضر تمام استانها مجامع استانی در حوزه تشکلهای جوانان دارند، هر استان یک رییس و دبیر مجمع دارد، اعضای آن مشخص شدهاند و این مجمع فضایی را برای ارزیابی و رتبهبندی تشکلها در اختیار ما میگذارد. اقدام بعدی که در یک سال گذشته افتاده است شکلگیری مجمع ملی تشکلهاست. اساسنامه مجمع ملی تشکلها تصویب شده و فکر میکنم خیلی زودتر از اینها باید انتخابات مجمع ملی برگزار میشد. اما به دلیل حل نشدن موضوع کد شناسه از سوی وزارت کشور هنوز این انتخابات برگزار نشده است. اگر وزارت کشور همکاری کند، تا دیماه میتوانیم انتخابات مجمع ملی را برگزار کنیم و با آغاز فعالیت رسمی مجمع ملی میشود گفت یک سندیکای ملی جوانان به وجود آمده است که کاملا غیردولتی است و میتواند مطالبات حوزه تشکلها را پیگیری کند.
به موضوع اعطای کد شناسه اشاره کردید، چرا موضوع کد شناسه هنوز حل نشده؟
از همان دوره که سازمان ملی جوانان فعال بود، بحث اعطای شناسه برای فعالیت تشکلها مطرح بود اما هیچوقت به نتیجه نرسید. تشکلها در حال حاضر از وزارت ورزش و جوانان اعتبارنامه برای فعالیت خود دریافت میکنند، اما پروانه فعالیت و شناسه ثبت موسسه غیرتجاری را که باید وزارت کشور صادر کند، ندارند. حدود ٢٠ سال است که این مشکل در حوزه تشکلهای جوانان وجود دارد. اخیرا تفاهمنامهای با وزارت کشور امضا کردیم، طبق این تفاهمنامه وزارت کشور اعتبارنامههای صادر شده توسط وزارت ورزش و جوانان را به رسمیت شناخت و قرار بر این شد این اعتبارنامهها به وزارت کشور ارجاع داده شود. نهایتا فکر میکنم ظرف یکی دو ماه آینده این مشکل سمنها بعد از حدود ٢٠ سال مرتفع شود، این برای تشکلها خبر خوبی است و تقریبا عمده مشکلاتشان برطرف میشود. ضمن اینکه از وزارت کشور خواستیم تا برای فعالیت مجامع استانی هم کد شناسه در نظر بگیرد تا این مجامع هم رسمیت پیدا کنند.
علاوه بر مجامع استانی تعدادی شبکه سراسری هم در کشور از تشکلهای فعال حوزه جوانان شکل گرفته است، در رابطه با سازوکارهای این شبکهها بیشتر توضیح میدهید؟
تشکیل شبکههای تخصصی هم در راستای کیفیسازی تشکلها انجام شده است. هدف این است که تشکلهایی که در یک حوزه خاص فعالیت میکنند در ارتباطی که در این تشکلها ایجاد میشود بتوانند هم افزایی داشته باشند. در عین حال رتبهبندی تشکلها در این شبکهها انجام میشود و کارآمدی آنها سنجیده میشود. بالتبع ممکن است تشکلی که کوتاهی میکند از چرخه فعالیت حذف شود. البته ما به دنبال حذف نیستیم، بلکه به دنبال فعال شدن و تاثیرگذاری تشکلها هستیم. پیش از حذف آنها از چرخه فعالیت این اخطار را به آنها میدهیم که فعالیت شما مناسب نبوده و باید تصمیم بگیرید که اگر مایل به ادامه هستید باید فعالیت خود را ارتقا دهید.
نخستین شبکه تخصصی سراسری ما شبکه گردشگری است که در حال حاضر دبیرخانه آن در تبریز ایجاد شده، شبکه بعدی مربوط به تشکلهای حوزه استارتآپ است که دبیرخانه آن با قدرت در زنجان تشکیل شده و در حال فعالیت است و شبکه سوم هم توسط تشکلهای حوزه کارآفرینی تشکیل شده و در گیلان دبیرخانهای ایجاد کردهاند.
تشکلهایی که در یک حوزه مشترک فعال هستند عضو این شبکهها میشوند، یک دوره آموزش یک هفتهای برای اعضای تشکلها یا نمایندگانشان برگزار میشود تا با مفهوم کار در شبکه تخصصی آشنا شوند. بعد از این مرحله تشکلها شبکه را اداره میکنند. پهنههای کشوری برای شبکه تعریف میکنند، تشکلهای فعال، مسوول این پهنهها میشوند. چارت تشکیلاتی و اساسنامه برای شبکه تعریف میکنند و به یک انسجام در فعالیت دبیرخانه میرسند. اقدام ما به عنوان نماینده دولت این است که دبیرخانه را توانمند کنیم. سعی میکنیم روابط بینالمللی اعضا را افزایش دهیم، با چند کشور صحبت کردهایم که برای حضور اساتید این کشورها در دورههای آموزشی کمک کنند، گواهینامههای بینالمللی برای کسانی که در این دورهها شرکت میکنند صادر خواهیم کرد. اعضای این شبکهها از قبل فعال هستند اما نیاز به همافزایی دارند. بعد از مدتی که از فعالیت این شبکهها گذشت، آسیبشناسی میکنیم و استانهای ضعیف و تشکلهایی که ضعیف عمل کردهاند اخطار دریافت میکنند. قصد اول ما توانمندسازی همه اعضای این تشکلها و رشد است. قصد ما برخورد با این تشکلها نیست. اما رتبهبندی و امتیازی که کسب میکنند، در میزان اعتبارات و کمکهایی که در اختیار این تشکلها قرار میگیرد، تاثیرگذار است. برای بررسی دستاوردهای تشکلها باید یک سال صبر کنید. درست نیست که امروز من از دستاوردها صحبت کنم. اما سال آینده خروجی تمام شبکهها را دراختیار خواهیم داشت و میتوانیم آن را بررسی کنیم. تمام این اقدامات به منزله کیفیسازی فعالیت تشکلهاست.
موضوع اشتغال در تشکلها محور صحبت شما بود، البته قبول داریم که این موضوع مهمترین مساله این حوزه و جدیترین چالش حال حاضر کشور است، اما ما یک بعد اجتماعی هم داریم که مسائل مبتلابه جوانان را در بر میگیرد، در آماری که اعلام کردید ٤٦درصد تشکلها در زمینه اجتماعی فعالیت میکنند، چقدر این اقبال از سوی جوانان وجود دارد که بخواهند در زمینههای مشکلات و مسائل مربوط به جامعه فعالیت کنند؟
اتفاقی که افتاده این است که تشکلهای ما بیش از دیگر حوزهها به سمت موضوعات اجتماعی آمدهاند. فکر میکنم به درجهای رسیدهایم که این تعداد تشکل در این حوزه کفایت میکند. اگر تعداد تشکلها در یک حوزه بیشتر از حد مورد نیاز کشور باشد عملا شکست خواهیم خورد. اما در حوزه اجتماعی عموما موضوعات اشتغالزا را هم در نظر میگیرند. یا فعالیت تولیدی - اجتماعی انجام میدهند. در همین راستا ما موضوع تجلیل از نخبگان اجتماعی را مطرح کردهایم، نخبگان علمی و صنعتی همواره مورد تقدیر قرار میگرفتند، اما در کشور کمتر به نخبگان اجتماعی توجه میشود. ممکن است ما دبیری در یکی از تشکلها داشته باشیم که به راحتی ٢٠٠ -١٠٠ نفر را مشغول به کار کرده باشد، ممکن است این فرد تحصیلات چندان دانشگاهی هم نداشته باشد یا نخبه علمی نباشد، اما از نظر ما این فرد یک نخبه اجتماعی است، چون توانسته اشتغال فعال برای ١٠٠ نفر ایجاد کند. چه چیزی در شرایط فعلی برای کشور مهمتر از این است که یک جوانی همت کرده و فضای اشتغال ایجاد کند. در حوزه آسیبهای اجتماعی راهحل نجات ما ایجاد اشتغال است، من وقتی میتوانم یک جوان را از آسیبهای اجتماعی دور بدارم که در یک فضایی مشغول به کار شود و به فعالیتی مشغول شود که برای او دستاورد داشته باشد. وقتی جوانان پایگاهی دارند و فعالیت میکنند، حتی اگر برایشان سود آور هم نباشد، میتوانند یک فعالیت مردمی انجام دهند، این افراد دیگر به سمت آسیب نمیروند.
می شود از صحبتهای شما این نتیجه را گرفت که تنها خروجیای که شما از تشکلها توقع دارید، اشتغال است؟
بله، اما منظور من از اشتغال سودآوری نیست. منظور ایجاد فعالیتی کارآمد برای جوانان است. فعالیت داوطلبانهای که بتوانند در آن اقناع شوند، از نظر شخصیتی و روحی، یک هویت اجتماعی پیدا کنند. راهحل نجات کشور فقط تشکلها هستند، اما تشکل کمکی به کشور نمیکند مگر اینکه بخواهد در زمینه اشتغال فعالیت کند. امسال با صندوق کارآفرینی امید به توافق رسیدیم. قرار بر این است که برای توسعه فعالیت تشکلها به آنها تا سقف ١٠٠ میلیون تومان با سود چهار درصد وام بدهیم. این وام شامل حال همه تشکلها میشود، به شرطی که طرحشان در ادارهکلهای استانها و کمیتههای مشترک پایش شود، اگر طرح توجیه اقتصادی و شرایط مناسب را داشته باشد، جهت دریافت وام به صندوق معرفی میشوند.
در آمارهایی که از پراکندگی تشکلها در کشور دارید، شهری هست که تشکل فعالی نداشته باشد؟
تمام استانهای کشور تشکل فعال دارند. ممکن است شهر یا روستایی تشکل نداشته باشد. اما در تلاشیم که تشکلهای روستایی را هم فعال کنیم. هنوز به آمار استاندارد کشوری نرسیدهایم. اما در آمارها همه استانها و تقریبا تمام شهرستانها تشکل فعال دارند.
تشکلگرایی در شهرهای مرزی که مشکلات و مسائل زیادی در حوزه جوانان دارند، چندان موضوع شناخته شدهای نیست، چرا برای جوانان این شهرها فکری نمیکنید؟
بله؛ جوانان بسیاری از شهرهای مرزی ما با موضوع تشکل آشنا نیستند. به دلیل اینکه اطلاعرسانی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است. ضمن اینکه در شهرهای کوچک مشکلات فرهنگی هم به کاهش فعالیت تشکلها دامن میزند. مثلا ما تشکلهایی داریم که چند خانم ایجادشان کردهاند، اما وقتی همایش کشوری برگزار میشود و از آنها دعوت میکنیم در همایش شرکت کنند، این امکان را ندارند. مشکلشان هم به فرهنگ سنتی و مشکلات خانوادگی و قومی و قبیلهای برمیگردد. میگویند خانواده ما اجازه نمیدهد ما تنها از استان خارج شویم.
موضوع تشکل و فعالیت در تشکلها به تازگی برای جوانان پررنگ شده است. امتیازاتی مثل وام یا امریه سربازی که ما برای تشکلها درنظر گرفتهایم با هدف تشویق جوانان برای حضور در تشکلهاست. اما باید قبول کنیم که در شهرهای کوچک نسبت به تشکلگرایی اعتماد کافی وجود ندارد، به دلیل اینکه سالها قولهایی دادهایم و عملیاتی نشده است.
موضوع دیگری که باعث میشود جوانان در شهرهای مرزی یا شهرهای کوچک کم برخوردار تشکلی را ثبت نکنند این است که برای ثبت یک تشکل هفت نفر باید دور هم جمع شوند، در سایت ما ثبتنام کنند، از مراجع چهارگانه استعلامهای لازم را کسب کنند، پاسخ این استعلامها بیاید و بعد ما بتوانیم به تشکل اعتبارنامه بدهیم. تا همین مرحله حدود ٧٠٠ هزار تا یک میلیون تومان برای این افراد هزینه دارد. همین هزینه یک بازدارنده است. ممکن است در مراکز استانها یا تهران برای ٧ نفر یک میلیون تومان مبلغ قابلتوجهی نباشد، اما در یک روستا مبلغ بالایی است. در جلسه آینده شورای عالی جوانان یکی از بندهایی که مد نظر داریم تا مصوب کنیم، کاهش هزینه ثبت تشکلهاست. این باز هم امتیاز دیگری است که میتواند به عنوان مشوق عمل کند.
مشکل دیگر هم آگاهی از چنین امکانی است. به نظر میرسد ادارهکلهای جوانان در شهرستانها خوب اطلاعرسانی نکردهاند.
ما این توانایی را نداریم که به شکل گسترده اطلاعرسانی کنیم، باید نهادهایی مثل صدا و سیما، به ما کمک کنند، بسیاری از این موضوعات را صدا و سیما باید رایگان و داوطلبانه اطلاعرسانی کند. حتی در استانها در مورد تشکلهای فعال گزارش تهیه کند، در شبکههای استانی و ملی پخش کند، اما متاسفانه به دلیل هزینههایی که برنامههای صدا و سیما دارند، در معرفی این تشکلها دچار مشکل هستیم، اگر این معرفی اتفاق بیفتد و اطلاعرسانی انجام شود، تازه بعضی شهرستانها در مورد تشکلها اطلاعات داشتند و با روند ایجاد تشکل آشنا میشدند و میدانستند که چنین امکانی وجود دارد.
آماری از ایجاد اشتغال در حوزه تشکلها دارید؟
وقتی میگوییم ٥٠٠ هزار نفر در شبکه تشکلها فعالیت میکنند، منظورمان این است که برای ٥٠٠ هزار نفر اشتغال ایجاد کردهایم. این افراد در شبکه تشکلهای ما فعالیت میکنند. ممکن است درآمدشان از تشکلها به اندازهای نباشد که بگوییم زندگیشان میچرخد، اما میتوانیم بگوییم مشغول به کار هستند و بخشی از درآمدهایشان از حوزه تشکلها تامین میشود.
مهمترین چالش شما با تشکلها چیست؟
اینکه در بعضی موارد اعضای فعال در تشکلها درک درستی از اهداف غاییشان ندارند. بعضی از تشکلها تعریف درستی از فعالیت داوطلبانه و غیرانتفاعی در ذهنشان ندارند. بسیاری از اعضا فکر میکنند فعالیت در تشکلها زمینهای برای ورود به دولت است. این اشتباه را همه دارند، انتظارشان از ما این است که حالا که ما یک تشکل فعال داریم و ٥ سال است در یک حوزه فعالیت میکنیم، آمادهایم که وارد دولت شویم و به استخدام دولت دربیاییم، در حالی که این با عنوان تشکل مردمنهاد صددرصد مغایرت دارد. توصیه مان این است که اصلا به سمت دولت نیایند و دولتی نشوند، مردمی باقی بمانند و با استعدادهای مردمی رشد کنند. اعتماد مردم را حفظ کنند و این درک را پیدا کنند که اینجا، دروازه ورود به دولت نیست بلکه دروازه توانمند شدن در بخش خصوصی و اقتصاد است.
البته با وضعیتی که وجود دارد، فکر میکنم این نسل از تشکلهای ما قربانی نسل بعدی میشوند. بسیاری از مشکلات قانونی در حوزه تشکلها مرتفع خواهد شد و حتی شرح وظایف معاونت ساماندهی امور جوانان هم هنوز ابلاغ نشده، هنوز خودمان ساختار قانونی نداریم، در یک ساختار بدون قانون تشکل ایجاد شده است. پایان امسال قرار است شرح وظایف به ما ابلاغ شود و حوزه جوانان قانونمند شود. به این دلیل است که میگویم این نسل از تشکلهای ما قربانی نسلهای بعدی میشوند. شبکههایی که ایجاد شده تا دو سال دیگر کارآمدی خود را نشان میدهند.
از سوی دیگر در حوزه فعالیت تشکلها مشکل اساسی ما نهادهایی هستند که فرادست دولت هستند. تشکلی داریم که اعتبارنامه دارد، مجوز فعالیت از ارشاد دارد، وقتی میخواهد کنسرت برگزار کند، همه مجوزها را دارد، اما روز برگزاری کنسرت میآیند جلوی فعالیتش را میگیرند. هم کنسرت لغو میشود هم اعضای تشکل دستگیر میشوند. متاسفانه نهادهایی داریم که فرادست دولت هستند و به حوزه ما آسیب میزنند. در برنامههای عزاداری و سوگواری همه نهادها با هم هماهنگ هستند، اما در موضوع شادی حتی جشن نیمهشعبان ما معمولا به مشکل میخوریم.
بسیاری از اعضا فکر میکنند فعالیت در تشکلها زمینهای برای ورود به دولت است. این اشتباه را همه دارند، انتظارشان از ما این است که حالا که ما یک تشکل فعال داریم و ٥ سال است در یک حوزه فعالیت میکنیم، آمادهایم که وارد دولت شویم و به استخدام دولت دربیاییم، در حالی که این با عنوان تشکل مردمنهاد صددرصد مغایرت دارد.
-
دوشنبه ۱۲ شهريور ۱۳۹۷ - ۱۰:۱۹:۲۹
-
۳۰۲ بازديد
-
-
آریا جوان
لینک کوتاه:
https://www.aryajavan.ir/Fa/News/62912/